بازار آهن و فولاد هم مانند سایر صنایع، در سال 99 از فراز و نشیب‌های متعدد بی‌نصیب نماند. در این سال سخت تحریمها، انتخابات آمریکا، قیمت دلار، ویروس کرونا و تحولات بورس کالا تأثیر زیادی بر قیمت مقاطع فولادی گذاشتند. این عوامل نوسانات زیادی در قیمتها ایجاد کردند؛ به‌طوری که در نهایت قیمت هر مقطع فولادی در پایان سال 99 نسبت به ابتدای این سال، تقریباً دو برابر شد!
با نگاهی به مقاله «بررسی تغییرات قیمت میلگرد از ابتدای سال 99 تاکنون»، می‌توانید روند رشد دو برابری قیمتها در سال گذشته را ببینید. این در حالی بود که دولت به‌صورت دستوری و از طریق شیوه‌نامه فولادی، قیمت‌های بازار آهن و فولاد را کنترل می‌کرد.
اما بیایید نگاهی بیندازیم به مهمترین اتفاقات بازار آهن و فولاد در سال 99:
1.جایگاه دهم را در میان بزرگترین تولیدکنندگان فولاد جهان کسب کردیم!
آغاز سال 99 با شیوع ویروس کرونا در کل جهان آغاز شد و موج‌های این همه‌گیری یکی پس از دیگری از راه رسیدند. این ویروس تا امروز جان حدود 2 میلیون نفر در جهان را گرفته و موجب بسته شدن مرزها و توقف صادرات و واردات مقاطع فولادی در بسیاری از کشورها شد. در بین غول‌های فولادی جهان، پیدا کردن تولیدکننده‌ای که از شرایط بازار راضی باشد و میزان تولیدات خود را افزایش دهد، کار بسیار سختی بود.
در سال گذشته بسیاری از کارخانه‌های بزرگ فولاد در کشورهای صنعتی، تولیدات خود را کاهش دادند؛ چرا که میزان تقاضا در بازار کم شده بود. در پایان سال 2020 میلادی، میزان رشد سالانه تولید فولاد در کشورهایی همچون آمریکا، آلمان، هند، ژاپن، کره جنوبی و برزیل منفی بود. البته کشورهایی مثل چین، روسیه و ترکیه دارای رشد تولید مثبت بودند.
در این میان، کشور ما تنها کشوری بود که توانست در مقایسه با پایان سال 2019 میلادی، میزان تولید محصولات فولادی خود را 13.4 درصد افزایش دهد.
با وجود تحریمها و وضعیت اقتصادی نابسامان در جهان، ایران در پایان سال 2020 در رتبه دهم بزرگترین کشورهای تولیدکننده فولاد در جهان قرار گرفت.
اگر تا اینجا به اندازه کافی تعجب نکرده‌اید، احتمالا با نگاهی به جدول زیر و مقایسه میزان رشد تولید فولاد ایران با سایر کشورها، شگفت‌زده خواهید شد:
|
رده‌بندی بزرگترین تولیدکنندگان فولاد در جهان در پایان سال 2020
|
|
رتبه
|
کشور
|
تولید سال 2020 (میلیون تن)
|
تولید سال 2019 (میلیون تن)
|
میزان رشد تولید (درصد)
|
|
1
|
چین
|
1053
|
1001
|
5.2
|
|
2
|
هند
|
99.6
|
111.4
|
10.6-
|
|
3
|
ژاپن
|
83.2
|
99.3
|
16.2-
|
|
4
|
روسیه
|
73.4
|
71.6
|
2.6
|
|
5
|
آمریکا
|
72.7
|
87.8
|
17.2-
|
|
6
|
کره جنوبی
|
67.1
|
71.4
|
6-
|
|
7
|
ترکیه
|
35.8
|
33.7
|
6
|
|
8
|
آلمان
|
35.7
|
39.6
|
10-
|
|
9
|
برزیل
|
31
|
32.6
|
4.9-
|
|
10
|
ایران
|
29
|
25.6
|
13.4
|
البته میزان صادرات فولاد ایران در پایان سال 99 در مقایسه با سال قبل، حدود 20 درصد کاهش یافت. بیشترین کاهش صادرات، مربوط به میلگرد بود.
2.رکورد تولید فولاد خام در فولاد مبارکه اصفهان شکسته شد
فولاد مبارکه اصفهان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فولاد است که فولاد خام و ورق سیاه موردنیاز بسیاری از تولیدکنندگان مقاطع فولادی در داخل و خارج را تامین می‌کند. این کارخانه در اواخر سال 99 توانست رکورد تولید فولاد خام خود را بشکند.
فولاد مبارکه توانست در سال 99 بیش از 7 میلیون تن تختال و 10 میلیون تن فولاد خام تولید کند. این مجتمع صنعتی با ظرفیت تولید 12 میلیون تن آهن اسفنجی در سال، بزرگترین تولیدکننده آهن اسفنجی در جهان است. جدای از همه این‌ها، فولاد مبارکه بزرگترین تولیدکننده فولاد تخت در خاورمیانه و شمال آفریقا به شمار می‌رود.
قیمت ورق سیاه فولاد مبارکه ممکن است از قیمت سایر کارخانه‌ها بیشتر باشد، اما در بازار داخلی، حرف آخر را می‌زند.
قیمت ورق سیاه
فولاد مبارکه
جدای از رکوردشکنی تولید در فولاد مبارکه و کارخانه‌های زیرمجموعه آن، در سال 99 بسیاری از طرح‌های توسعه تولید فولاد به ثمر نشستند. در سال گذشته، فاز دوم کارخانه فولاد کاوه جنوب به بهره‌برداری رسید. همچنین کارخانه‌های گندله‌سازی سناباد با ظرفیت تولید 2.5 میلیون تن در سال و کنستانتره فولاد سنگان با ظرفیت تولید 5 میلیون تن در سال، آغاز به کار نمودند.
3.تشدید تحریمها و انتخابات آمریکا: تأثیرات مثبت و منفی
در سال گذشته تأثیرات خروج آمریکا از برجام ادامه داشت و رئیس‌جمهوری سابق آمریکا (دونالد ترامپ)، در چند مرحله تحریم‌های این کشور علیه ایران را تشدید نمود. تحریم‌های جدید موجب افزایش شدید قیمت دلار و به‌تبع آن افزایش ناگهانی قیمت مقاطع فولادی شد.
برگزاری انتخابات آمریکا و پیروزی جو بایدن تأثیر مثبتی روی اقتصاد ایران داشت؛ اما این تأثیر موقتی بود و تنها تا آغاز به کار دولت جدید در آمریکا، ادامه پیدا کرد. پس از اعلام موضع بایدن در مورد عدم بازگشت مجدد آمریکا به برجام تا زمان انجام تمامی تعهدات این قرارداد توسط ایران و کشمکش‌های دو کشور بر سر این موضوع، قیمت دلار و مقاطع فولادی مجددا افزایش یافت.
البته اصلاح شیوه‌نامه فولادی و کاهش وابستگی قیمت پایه مقاطع فولادی به قیمت دلار نیمایی، موجب شد که در اسفندماه شاهد ثبات در بازار آهن و فولاد باشیم.
4.مشکلات متعدد در ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد
در سال 99 مهمترین مرجع تصمیم‌گیری در بازار آهن و فولاد، با تغییرات متعددی همراه بود. طوریکه در همین مدت یک ساله وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال گذشته، 4 رئیس به خود دید!
خوشبختانه علیرضا رزم حسینی از مهر 99 تاکنون، توانسته صندلی وزرات را حفظ کند. این تغییرات و آشفتگی‌ها در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با تولیدکنندگان فولاد نیز خود را نشان داد. ابلاغ بخش‌نامه‌های عجیب توسط وزارت صمت، موجب نوسانات قیمت و کاهش صادرات شد.
تشکیل کمیته تنظیم بازار، ابلاغ شیوه‌نامه جدید ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد و الزام تولیدکنندگان به ارائه میزان مشخصی از تولیداتشان در بورس کالا، مهمترین سیاست‌های کلان بازار آهن و فولاد در سال گذشته بودند. در این میان، ابلاغ شیوه‌نامه فولادی بیشترین تأثیر را بر بازار آهن و فولاد گذاشت.
بر اساس شیوه‌نامه جدید، قیمت پایه مقاطع فولادی بر اساس درصدی از حاصل ضرب قیمت فوب شمش صادراتی منطقه CIS در نرخ ارز نیمایی محاسبه می‌شد و در صورت تداوم کاهش تقاضا در بورس کالا به مدت یک هفته، در هفته بعد درصد مذکور 5 پله کاهش می‌یافت؛ اما به علت نوسانات قیمت ارز نیمایی و افزایش قیمت جهانی فولاد، این میزان کاهش قیمت در افزایش تقاضا تاثیری نداشت و موجب رکود بازار می‌شد.
در اواخر سال این شیوه‌نامه باطل شد و تعیین قیمت در هر هفته، بر اساس میانگین قیمت پایه در هفته قبل انجام شد.
با شروع سال جدید احتمالا شاهد تحولات زیادی در بازار آهن و فولاد و قیمت مقاطع فولادی خواهیم بود. اگر در سال جدید قصد ساخت‌وساز دارید، بهتر است پیش از خرید مقاطع فولادی موردنیازتان، اطلاعات کافی را در مورد وضعیت بازار و قیمتها کسب کنید.
با مراجعه به وب سایت آهنگر به نشانی https://ahangar.com می‌توانید از قیمت روز مقاطع فولادی همچون تیرآهن، میلگرد، نبشی و ناودانی مطلع شده و تحلیل‌های هفتگی بازار آهن و فولاد را نیز مطالعه کنید. همچنین تماس با شماره (43000023-021) و گرفتن مشاوره از کارشناسان فروش آهنگر، کمک زیادی به شما خواهد کرد.
به امید سالی خوش برای تمامی فعالان حوزه آهن و فولاد.