لوله های صنعتی ، کاربرد و ویژگی ها

لوله های صنعتی در صنعت ساختمان کاربرد بسیاری دارند و دارای انواع مختلف ، کاربرد و ویژگی های گوناگونی هستند که در این مقاله به آن ها می پردازیم.

انتشار: 1397/12/13

بروزرسانی: 1402/06/26

انواع لوله صنعتی خانواده بزرگی از لوله ها هستند که در صنعت ساختمان و سایر صنایع، کاربردهای گوناگونی دارند. این لوله ها با متریال مختلف در قطر و ضخامت و طولهای متنوع و با شکل های متفاوت سطح مقطع تولید میشوند. موارد مصرف آنها در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، ماشین سازی، سیستم های ابزار دقیق و انتقال حرارت، انتقال آب، کارهای عمرانی و شهرسازی، ساخت انواع سازه ها، پل سازی، تاسیسات ساختمانی و... میباشد. انواع لوله های صنعتی در سه دسته لوله های درز دار، لوله های بدون درز و سایر لوله ها دسته بندی شده اند که در ادامه به شرح هریک از آیتم ها میپردازیم.

لوله درز دار

لوله درز مستقیم
لوله درز مستقیم صنعتی
لوله درز مستقیم تست آب
لوله درز مستقیم گاز خانگی
لوله درز مستقیم گاز API
لوله جدار چاه
لوله جدار چاه، لوله سایز بالا(اسپیرال)
لوله درز مستقیم کالوپ
لوله داربستی

لوله بدون درز

لوله مانیسمان
لوله گوشت دار
لوله بدون درز (مانیسمان) سبک

سایر لوله ها

لوله آلومینیوم
لوله استنلس استیل صنعتی
لوله استنلس استیل دکوراتیو
لوله استنلس استیل صنایع غذایی
لوله گالوانیزه
لوله پلی اتیلن
لوله مسی
لوله چدنی
لوله برنجی
لوله سربی
لوله سیمانی و سیمانی آزبستی
لوله سفالی

دسته اول: لوله درزدار:
‌در واقع از شکل دادن ورق های فولادی با ضخامت های متفاوت تولید شده اند. ورق ها پس از برشکاری و عبور از غلطک های نورد به شکل استوانه درآمده و سپس محل درز آنها به روش های مختلف جوشکاری میشود. این لوله ها به دلیل وجود درز و عملیات جوشکاری، از مقاومت کمتری نسبت به نوع بدون درز برخوردار میباشند. لوله درز مستقیم در صنایع مختلف و همچنین در ساختمان به عنوان لوله های آب، لوله های شوفاژ، گاز خانگی و گاز API و لوله داربستی به کار میرود. لوله گاز API در واقع لوله های گاز توکار قابل استفاده در مصارف خانگی هستند که تحت استاندارد بین المللی موسسه نفت امریکا American Petroleum Institute میباشند که به اختصار API نامیده میشوند.

لوله با درز مستقیم

لوله سیاه:

یکی از انواع لوله درز مستقیم، لوله سیاه است که از ورق نورد گرم با ضخامت 2 میلیمتر به بالا تولید میشود و دارای سختی و مقاومت بالا و جوش پذیری خوبی است. این لوله ها در لوله کشی تاسیسات حرارت مرکزی و تهویه مطبوع، انتقال گاز شهری برای مصارف خانگی، ساخت داربست، حصار و حفاظ و انواع جک به کار میروند.

لوله سیاه

لوله های جد ارچاهی:

یکی دیگر از انواع لوله فولادی درزدار میباشد که در دو نوع شیاردار و بدون شیار در قطر و ضخامت های متفاوت تولید میشود. این لوله ها با هدف جلوگیری از آبدهی و ریزش دیواره در چاه های خاکی عمیق استفاده میشود و باعث افزایش عمر مفید چاه میشود.

لوله جدارچاهی

لوله اسپیرال:

نوع دیگر ی از خانواده لوله های درز مستقیم معروف به لوله اسپیرال میباشد که در سایزهای خیلی بزرگ و با ضخامت های مختلف تولید میشود. نام اسپیرال به خاطر نوع نورد و جوشکاری مارپیچی بر روی این لوله ها گذاشته شده است. جوش آنها در مقابل فشار سیالات و سایر نیروهای وارده از استحکام بالایی برخوردار است، لذا از آن ها در خطوط انتقال نفت و گاز و سیالات با فشار بالا استفاده میشود. از مزایای این لوله ها میتوان به ظاهر زیبا، نصب و اتصال آسان و سریع، آب بندی آسان، تولید در زمان و هزینه کمتر نسبت به انواع لوله های درز مستقیم و قابلیت استفاده در صنایع مختلف و انواع سازه ها را نام برد.

لوله اسپیرال

لوله کالوپ:

شرکت کالوپ نیز یکی از کارخانه های بزرگ تولید کننده انواع لوله های فولادی درز مستقیم برای مصارف آبرسانی و صنایع نفت و گاز میباشد.

دسته دوم انواع لوله ها :لوله های بدون درز:

لوله های بدون درز یا (seam less pipe) لوله هایی هستند که در ساخت آنها هیچ گونه درز یا جوشی وجود ندارد، بنابراین از مقاومت بسیار بالایی نسبت به نوع درزدار برخوردارند. این لوله ها در کارخانه به روش اِکستِرود تولید میشوند، یعنی به صورت قالبی مستقیما از شمش فولادی به شکل لوله بدون درز تبدیل میشوند. از این لوله ها در مواردی که درجه حرارت و فشار سیال عبوری بالا باشد، استفاده میشود. در ایران لوله های بدون درز تا سایز 24 اینچ تولید میشود ولی لوله های وارداتی بدون درز تا سایز 42 اینچ نیز وجود دارد.

لوله مانیسمان:

مانیسمان نام یک برند از لوله های بدون درز است که اولین بار لوله های بدون درز با این برند وارد بازار شدند و از آن پس به این نام شهرت پیدا کردند. مانیسمان در واقع نام برادران آلمانی بود که در سال 1880 برای اولین بار روشی برای تولید لوله های بدون درز معرفی کردند. امروزه لوله های مانیسمان کاربرد وسیعی در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی دارند.

لوله مانیسمان

لوله گوشت دار:

نوع دیگری از لوله های بدون درز معروف به لوله گوشت دار صنعتی است. جنس این لوله ها از فولاد با ضخامت بالا است و برای لوله کشی مواد نفتی، سیالات و گازها با حرارت و فشار زیاد و جابجایی آنها در مسافت های مختلف به کار میرود. بخاطر جنس محکم آلیاژ و ضخامت بالای آن در شرایط سخت محیطی، مقاومت بالایی دارند.

لوله گوشت دار

دسته سوم سایر لوله ها :سایر لوله های پر کاربرد در صنعت :

لوله آلومینیوم:

لوله های آلومینیومی یکی از آلیاژهای استیل است و مهم ترین ویژگی آنها وزن سبک آنها و مقاومت نسبت به خوردگی است. از دیگر مزایای آنها خم پذیری، استحکام، خوش تراش بودن و قابلیت جوشکاری میباشد. این لوله ها در لوازم خانگی، تاسیسات حرارتی و برودتی ساختمان، صنایع شیمیایی، لوله کشی زمین های کشاورزی، ساخت کویلها و رساندن هوای خشک به کار میرود. لوله آلومینیومی بر حسب کاربرد آن در سایزها، ضخامت ها و آلیاژهای گوناگونی تولید میشود.

لوله آلومینیوم

لوله استنلس استیل ( ضد زنگ ):

لوله استنلس استیل یکی از مهمترین و پرکاربردترین لوله های صنعتی است که از جنس فولاد با روکش کروم ساخته شده است. این لایه کروم باعث افزایش مقاومت آهن نسبت به گرما، رطوبت و ضربه میشود و لوله استنلس استیل یک لوله ضد زنگ، ضد خوردگی و ضد ضربه بشمار می آید.

انواع لوله های استنلس استیل:

• درز دار
• بدون درز

لوله استنلس استیل در صنایع شیمیایی، صنایع غذایی، صنعت نفت و گاز، تولید برق، پزشکی، خودروسازی، ساختمان سازی و لوله کشی فاضلاب حاوی مواد اسیدی غلیظ آزمایشگاه ها کاربرد دارد. همچنین نوعی لوله بنام لوله استنلس استیل دکوراتیو وجود دارد که در گروه لوله های تزیینی قرار میگیرد و معمولا در ساخت نرده ها، حفاظ ها و سازه های تزیینی بکار میرود

لوله استنلس استیل

لوله گالوانیزه:

دسته دیگری از لوله های صنعتی، لوله های گالوانیزه هستند که شامل دو نوع لوله گالوانیزه فولادی و لوله گالوانیزه آهنی میشود. در این لوله ها پس از شکل دادن ورق و جوش آن، لوله با روکش روی پوشانده شده و به اصطلاح گالوانیزه میشود. لوله گالوانیزه فولادی از فولاد نرم تولید شده و در برابر اسیدها و زنگ زدگی مقاوم است و معمولا برای لوله کشی آب سرد و گرم مصرفی، فاضلاب و تخلیه لوازم بهداشتی کوچک و لوله های تهویه استفاده میشوند. لوله گالوانیزه آهنی نیز از آهن سفید نورد شده تولید میشود و رنگ تیره و خاکستری دارد و در دو وزن سبک و متوسط تولید میشود.

مقاومت لوله گالوانیزه آهنی از لوله گالوانیزه فولادی بیشتر است. لوله های گالوانیزه گرم بدون درز نیز به دو روش اتوماتیک و نیمه اتوماتیک در بالاترین کیفیت تولید شده و در صنایع مادر به کار میروند. لوله های گالوانیزه در شاخه های 6 متری دو سر رزوه شده تا قطر دهانه 8 اینچ تولید میشوند. این لوله ها در بازار معمولا بر اساس نمره شناسایی میشوند. NPS یا قطر اسمی نیز پارامتریست که برای لوله های گالوانیزه استفاده میشود.

در لوله های با سایز 12 اینچ و کمتر از آن، قطر اسمی عددی کمتر از قطر خارجی لوله و بیشتر از قطر داخلی آن است، اما در لوله های با سایز 14 اینچ و بالاتر، قطر اسمی برابر با قطر خارجی لوله میباشد. مثلا NPS16 معرف لوله ای با قطر خارجی 16 اینچ میباشد. برای اتصال لوله های گالوانیزه امکان جوشکاری دو سر لوله وجود ندارد، زیرا از سوختن روکش روی دود سمی تولید میشود، لذا نحوه اتصال لوله های گالوانیزه توسط دنده پیچی انجام میشود و سپس محل اتصال آب بندی میشود.

عملیات آب بندی لوله های گالوانیزه به سه روش مختلف انجام میشود.

• استفاده از مواد لَزِج کننده
• استفاده از خمیر آب بندی و الیاف کنف
• روش نوار تفلون

اولین روش استفاده از مواد لَزِج کننده مانند سرب قرمز، سرب سفید، تریکات گرافیکی با روغن یا گریس در قسمت رزوه شده است که مانع از اکسید شدن و نشت آب در محل اتصال میشود. روش دیگر استفاده از خمیر آب بندی و الیاف کنف میباشد که با پرکردن فضاهای خالی، اتصال را به خوبی آب بندی میکند. آخرین روش نوار تفلون است که دارای مزایای پرکردن یکنواخت فضای خالی، پوشش سطح حدیده شده، حفاظت از لوله و تمیزی سطح کار میباشد. اما به علت گران بودن مواد فقط در قطرهای کم و لوله کشی های روکار استفاده میشود.

لوله گالوانیزه

لوله پلاستیکی:

لوله های پلاستیکی معمولا در تاسیسات آب و فاضلاب ، زه کشی و انتقال آب و گاز و محلولهای اسیدی و شیمیایی کاربرد دارند. این لوله ها دارای انواع مختلف PVC پلی وینیل کلراید، PE پلی اتیلن، ABS اکریلو نیتریل، بوتادین و استیرن، PP پلی پروپیلن، CPVC کلرینیتر پلی وینیل کلراید، PB پلی بوتیلن میباشند.

لوله پلاستیکی

لوله مسی:

لوله های مسی دارای مقاومت بالایی هستند و در سیستم های آبرسانی، تاسیساتی، تهویه مطبوع برای لوله کشی مسیر ماده مبرد و در ساخت کویل ها به کار میروند. در استاندارد لوله های مسی دارای دو نوع K,L,M و DWD میباشد که این حروف ضخامت لوله های مسی را نشان میدهد. نوع K,L,M خود به دو دسته سخت و نرم تقسیم میشود و نوع DWD مخصوص درین میباشد.

لوله مسی

لوله چدنی:

لوله های چدنی از نظر مقدار آلیاژ، شکل و طول لوله و نوع کاربرد به دسته های مختلفی تقسیم میشوند. لوله های چدنی قابل استفاده در سیستم فاضلاب به دو دسته بوشن دار دارای سر توپی و بدون بوشن دارای سر تخت تقسیم میشوند.

لوله چدنی