ساختمان و سازه‌های بتنی که این روزها مدام درحال توسعه هستند، برای استحکام بیشتر نیاز به ابزارها و مصالح پیچیده دارند. میلگرد نیز یکی از ابزارهای ضروری برای بالا بردن استحکام هر سازه‌ای است و نقشی اساسی در آن دارد. ترکیب میلگرد به همراه بتن از بهترین ترکیب‌ها برای افزایش استحکام سازه و مقاومت آن در برابر زلزله و غیره است. میلگرد دارای انواع مختلفی است که هرکدام کاربرد متفاوتی دارند. یکی از انواع میلگردهایی که در بتن استفاده میشود، میلگرد سنجاقی است. به این نوع میلگرد، خاموت سنجاقی نیز گفته میشود که در ادامه، قصد بررسی و مشاهده کاربردهای آن را داریم. برای اینکه بدانید میلگرد سنجاقی چیست یا میلگرد رکابی چه کاربردی دارد، در ادامه این متن ما را همراهی کنید.
آشنایی بیشتر با میلگرد سنجاقی
از میلگرد سنجاقی برای مقاومت بیشتر سازه در مقابل نیروی برشی استفاده میشود. ظاهر آن نیز دارای 2 انتهای خمیده بوده که زوایای خم متفاوتی دارد. همین زوایای خم متفاوت، دلیل مختلف بودن انواع میلگرد سنجاقی است. به بیان ساده‌تر می‌توان گفت خاموت سنجاقی یک نوع میلگرد ظریف و باریک است. دو طرف این نوع میلگرد، دارای خم بوده و شبیه به سنجاق است. بهترین نوع میلگرد برای تولید قلاب سنجاقک، میلگرد آجدار نوع A2 در سایز 8 تا 10 بوده که مهندس طراح می‌تواند بنا بر نقشه سازه، آن را تغییر دهد.
برای خرید میلگرد سنجاقی، ابتدا باید استعلام قیمت میلگرد را بگیرید. توجه داشته باشید که برای خرید هر نوع مقطع فولادی، بهتر است ابتدا قیمت آهن را در نظر داشته باشید. میلگرد رکابی دارای انواع مختلفی است که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.
قیمت میلگرد کلاف یا حرارتی
انواع میلگرد سنجاقی
میلگرد سنجاقی دارای انواع زیر است:
خم استاندارد:
خم هر دو طرف این نوع میلگرد با زاویه 90 درجه و حدود 12 برابر قطر میلگرد صورت می‌گیرد.
خم نیمه استاندارد:
این نوع میلگرد سنجاقی نیز دارای خم در هر دو طرف است؛ با این تفاوت که یک‌طرف زاویه خم 90 درجه و طرف دیگر دارای زاویه خم 135 درجه است.
خم دوطرفه با زاویه 135 درجه:
این نوع میلگرد بسیار شبیه به کاراکتر ~ است. بدین معنی که خم هر 2 طرف با زاویه 135 درجه و در جهات مخالف همدیگر انجام میشود.
کاربرد میلگرد سنجاقی با خم هر دو یک طرف:
در این نوع میلگرد سنجاقی، خم هر دو طرف در جهت موافق یکدیگر صورت گرفته و بنا به درخواست مهندس سازه در سازه‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مراحل اجرای خاموت سنجاقی
پیاده‌سازی این نوع میلگرد در سازه، دارای 2 مرحله است که در ادامه به شرح هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت:
مرحله اول، تعیین تعداد میلگرد مصرفی
برای اینکه متوجه شویم به چه تعداد میلگرد برای اجرای میلگرد رکابی نیاز است، می‌بایست تعداد خاموت یک ستون و طول آن را در نظر بگیریم. اگر میلگردهای یک ستون در سازه به طول 2 متر باشد، باید برای هر 15 سانتی‌متر از ستون، یک خاموت قرار دهیم. همچنین اگر تعداد میلگردهای طولی که در مجاور همدیگر قرار داده‌اید نیز بیشتر باشد، باید سنجاقک بیشتری نیز استفاده کنید.
باوجود همه این موارد ذکرشده، در مرحله آخر تعداد استفاده از خاموت و سنجاق به نظر مهندس طراح سازه بستگی دارد.
مرحله دوم، اجرای میلگردهای سنجاقی
در این مرحله می‌بایست آرماتورهای سنجاقی باخم دوطرفه 90 درجه را در محل مناسب و محل تأییدشده از سوی مهندس طراح، قرار دهید. قلاب‌های مربوط به دوخت میلگرد، به‌طور استاندارد رو به روی‌هم قرار می‌گیرند و نباید فاصله آن‌ها بیش از 20 سانتی‌متر باشد. سپس وقت قرار دادن سنجاقک‌هایی با خم یک‌طرفه و با زاویه 90 درجه است.
میلگرد سنجاقی چگونه ساخته میشود؟
همان‌طور که کمی بالاتر گفته شد، برای ساخت خاموت سنجاقی از میلگرد A2 در سایز 8 الی 10 استفاده میشود که در نقشه اجرایی باید فاصله، تعداد و نوع آن مشخص شود. از میلگرد رکابی در دیوارهای برشی، جهت افزایش استحکام بیشتر به همراه قلاب سنجاقی استفاده میشود. قلاب‌ها به کمک سیم مفتول به میلگرد متصل می‌شوند. همچنین دیوارهای برشی به دلیل بتنی بودن، باید میلگردهای طولی با استحکام بسیار بالا داشته باشند. به همین دلیل برای نگه‌داشتن میلگردها از قلاب‌های سنجاقی استفاده میشود.
یک کاربرد میلگرد رکابی دیگر هم در ساخت ستون‌های بتنی است. برای ساخت این ستون‌ها روی آرماتورهای اجراشده بتن می‌ریزند تا ستون‌ها مقاوم و محکم شوند.
میلگرد سنجاقی وظیفه نگه‌داشتن میلگردهای طولی را دارد و از فروپاشی بر اساس زلزله، فشار و بلاهای طبیعی جلوگیری می‌کند.
مزایا و معایب استفاده از خاموت رکابی
مزایا:
• نگه‌داشتن میلگردهای طولی در جای صحیح (به دلیل وجود شکل خاص)
• سبک و کم‌حجم بودن (باعث میشود امکان استفاده در هر قسمت را داشته باشید)
• اجرای ساده
معایب:
• تولیدشده به‌صورت آماده و غیرقابل تغییر (اگر ستون‌ها در اندازه استاندارد و مناسب نباشد، استفاده از میلگرد سنجاقی دشوار است)
• محاسبات برای اجرا، باید بسیار دقیق باشد.
• محدودیت استفاده (تا 12 عدد میلگرد در هر مقطع ستون)
• حتماً باید تحت نظارت طراح و متخصص اجرا شود.
آیین‌نامه استفاده از میلگرد سنجاقی در فنداسیون
برای استفاده از هر نوع مصالحی در ساختمان، استانداردهای بین‌المللی و استانداردهای ملی وجود دارد. میلگرد سنجاقی یا خاموت سنجاقی نیز دارای استانداردهای خاص خود است. ضوابط سنجاقی در ستون شامل موارد زیر میشود:
1. اگر فاصله آزاد میلگردهای طولی 15 سانتی‌متر بوده یا بیش از 3 میلگرد طولی بین هر خاموت وجود داشته باشد، میلگردهای طولی باید به‌وسیله آرماتور سنجاقی یا آرماتور رکابی محکم شوند.
2. اگر یک میلگرد سنجاقی دارای خم 135 درجه و 6 برابر قطر میلگرد باشد، قسمت خم 90 درجه باید 8 برابر قطر میلگرد خم شود.
3. قلاب‌های سنجاقی باید میلگردهای ستونی را در خود بگیرد و خم‌های 90 درجه نیز بایستی یک‌درمیان به یک سمت مخالف خم شود. به‌بیان‌دیگر می‌بایست خم‌های 90 درجه رو به روی‌هم قرار داشته باشند.
4. اگر ستون‌ها بیش از 12 عدد باشد، نباید از میلگرد سنجاقی استفاده کرد؛ در عوض در چنین شرایطی باید از خاموت بسته لوزی کمک گرفت تا هر گوشه از شکل لوزی آن، از یک میلگرد محافظت کند.
5. در ساختمان‌هایی که بیش از 5 طبقه دارند، ستون‌ها باید با میلگرد سنجاقی بیشتری مجهز شود.
وزن میلگرد سنجاقی به چه صورت است؟
خاموت سنجاقی در وزن‌های بسیار متفاوت به فروش می‌رسد و انتخاب وزن میلگرد سنجاقی باید بر اساس نوع، اندازه و تعداد ستون بررسی شود.
میلگرد سنجاقی از مهم‌ترین عوامل استحکام یک ساختمان است که می‌بایست طبق آیین‌نامه‌های بین‌المللی و مقررات آن اجرا شود. خاموت سنجاقی در بسیاری از بخش‌های یک سازه کاربرد دارد که قبل از استفاده باید از قیمت آن مطلع باشید. تغییر در قیمت میلگرد و قیمت آهن از عوامل مؤثر بر هزینه تمام شده پروژه و انتخاب نوع میلگرد رکابی است.