آیا شروع یک پروژه ساختمانی بدون تخمین مقدار میلگرد مصرفی در فوندانسیون امکان‌پذیر است؟ برای هر متر مربع چقدر میلگرد لازم است؟ به عنوان یک مهندس عمران برنامه‌ریزی همیشه به من کمک کرده تا بتوانم پروژه را در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین هزینه با نتیجه عالی انجام دهم. میتوان گفت داشتن برنامه برای اجرای یک پروژه ساختمانی امری حیاتی است. در این مقاله درباره یکی از مهم‌ترین این مراحل، یعنی متره کردن که به معنای «تخمین صحیح مقدار مصالح موردنیاز» است با شما صحبت می‌کنم.
با توجه به قیمت آهن و افزایش روزافزونش، و ازآنجایی‌که میلگرد بخش مهمی از این مصالح را تشکیل می‌دهد، تخمین صحیح میلگرد موردنیاز نقش مهمی در محاسبه هزینه تمامشده پروژه شما خواهد داشت. شاید تخمین مقدار مصرفی میلگرد در فونداسیون برای افرادی که قبلاً پروژه‌های مشابهی را انجام داده‌اند چندان سخت نباشد؛ اما اگر تازه‌کار هستید و ابعاد با پروژه‌های قبلی‌تان همخوانی ندارد، باید نکاتی را در مورد تخمین مقدار میلگرد مصرفی در هر مترمربع در نظر بگیرید. و بدانید هر متر مربع چقدر میلگرد لازم دارد.
بخشی از هزینه تمامشده پروژه به «تخمین مقدار میلگرد مصرفی در فونداسیون» بازمیگردد. هرچه این تخمین به مقدار واقعی نزدیکتر باشد، مازاد به پروژه ساختمانیتان نخورده و درنهایت مدیریت بودجه بهتری خواهید داشت.
محاسبه وزن میلگرد ساختمان
برای تخمین وزن آهن‌آلات مصرفی یا میزان میلگرد مصرفی در ساختمان دو طبقه، قبل از هر چیز باید مشخص کنید اسکلت بتنی است یا فولادی و نوع سقف کدام است؟ پس از مشخص کردن اینکه اسکلت شما فلزی است یا بتنی، به راحتی می‌توانید میزان میلگرد مصرفی در ساختمان دو طبقه یا ساختمان یک طبقه مشخص کنید.
1. تخمین وزن آهن مصرفی در اسکلت فلزی
اینکه میزان آهن مصرفی در ساختمان چقدر است، هزینه اصلی ساخت پروژه را تعیین می‌کند. وزن آهن‌آلات مصرفی در اسکلت فلزی وابسته به نوع مهاربند و قاب خمشی است. در جدول زیر می‌توانید تخمین میزان آهن مصرفی در یک ساختمان را ببینید:
|
تخمین وزن آهن مصرفی در اسکلت فلزی
|
| ردیف |
نوع سازه
|
وزن آهن مصرفی در هر مترمربع
(بدون در نظر گرفتن وزن آرماتور سقف)
|
| 1 |
اسکلت فلزی با مهاربند همگرا
|
40 تا 70 کیلوگرم بر مترمربع
|
| 2 |
اسکلت فلزی با مهاربند واگرا
|
45 تا 80 کیلوگرم بر مترمربع
|
| 3 |
اسکلت فلزی با قاب خمشی متوسط
|
60 تا 100 کیلوگرم بر مترمربع
|
| 4 |
اسکلت فلزی با قاب خمشی ویژه
|
70 تا 110 کیلوگرم بر مترمربع
|
نحوه محاسبه میلگرد ساختمان
در نظر داشته باشید که این اعداد تقریبی بوده و صرفاً برای برآورد اولیه مصالح و هزینه‌هاست.
نکته مهم دیگری که میزان آهن مصرفی به ازای هر مترمربع در اسکلت فلزی را مشخص می‌کند، فاصله دهانه‌هاست. اگر فاصله دهانهها را از ۶ متر به حدود ۱۰-۱۲ متر افزایش دهیم، میزان آهن مصرفی در هر مترمربع چیزی حدود ۱۰ کیلوگرم اضافه خواهد شد.
2. مقدار میلگرد مصرفی در اسکلت بتنی؛ محاسبه میلگرد ساختمان بتنی
محاسبه میلگرد ساختمان بتنی به نوع قاب خمشی و دیوار برشی بستگی دارد. در جدول زیر می‌توانید میزان آهن مصرفی در هر اسکلت بتنی را ببینید:
|
تخمین وزن آهن مصرفی در سازه بتنی
|
|
ردیف
|
نوع سازه
|
وزن آهن مصرفی در هر مترمربع
(بدون در نظر گرفتن وزن آرماتور سقف)
|
|
1
|
با قاب خمشی و دیوار برشی
|
35 تا 60 کیلوگرم بر مترمربع
|
|
2
|
با قاب خمشی متوسط
|
40 تا 55 کیلوگرم بر مترمربع
|
|
3
|
با قاب خمشی ویژه
|
45 تا 70 کیلوگرم بر مترمربع
|
تخمین وزن آهن مصرفی در سازه بتنی
وزن میلگرد موردنیاز در هر سقفی بهصورت جداگانه محاسبه میشود که در جدول زیر جزئیات مربوط به آن آمده است:
|
تخمین وزن آهن مصرفی در سقف
|
|
ردیف
|
نوع سقف
|
وزن آهن مصرفی در سقف به ازای هر مترمربع
|
|
1
|
سقف دال بتنی توپر
|
10 تا 16 کیلوگرم بر مترمربع
|
|
2
|
سقف کامپوزیتی
|
8 تا 12 کیلوگرم بر مترمربع
|
|
3
|
سقف تیرچه‌بلوک
|
5 تا 7 کیلوگرم بر مترمربع
|
انواع میلگرد مصرفی در فونداسیون
اگر با کاربرد میلگرد در ساختمان آشنا باشید از اهمیت این مقطع فولادی در ساختمانسازی نیز آگاهید؛ بنابراین برای تخمین میزان آهن مصرفی و مقدار میلگرد در هر متر مربع باید بدانید هر مترمربع چقدر میلگرد لازم دارد؟ مهم‌ترین بخش یک اسکلت فلزی، فونداسیون یا پی آن است که مقدار زیادی میلگرد در آن مصرف میشود. درواقع این فوندانسیون یک سازه است که بار و وزن ساختمان را به خاک منتقل می‌کند. یک فوندانسیون را از ترکیب بتن و میلگرد می‌سازند؛ زیرا بتن در برابر نیروی کششی استحکام کمی داشته و تخریب میشود؛ بنابراین شبکه‌ای از میلگردها برای مقاوم‌سازی بتن به کار می‌روند.
انواع میلگردهای مورداستفاده در بتن بهصورت طولی، عرضی و تقویتی هستند. در این میان میلگردهای طولی در طول محور پی اجرا شده و در ردیفهای بالا و پایین فونداسیون قرار میگیرند. برای محاسبه وزن میلگرد مصرفی در فونداسیون باید مقدار کاور و خم میلگرد را در نظر بگیرید.
برای آشنایی با «روش‌های خم‌کاری میلگرد»
کلیک کنید!
کاور مقدار فاصله‌ای است که میلگرد باید برای جلوگیری از خوردگی و جایگذاری راحت‌تر از قسمت خارجی بتن داشته باشد.
خم میلگرد نیز مقدار خمشی است که در دو انتهای میلگردهای طولی و عرضی انجام میشود و به محکم شدن میلگرد در سازه کمک می‌کند. در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان نحوه محاسبه این خم آورده شده است. در حال حاضر دستگاه‌های خم میلگرد هم وجود دارد. البته احتمال شکستگی در حین این عملیات وجود خواهد داشت. در ویدئو زیر یک نمونه دستگاه خم‌کاری خودکار میلگرد آورده شده است.
مقدار میلگرد مصرفی در فونداسیون اسکلت فلزی چقدر تخمین زده میشود؟
حال ببینیم چطور میتوان مقدار میلگرد مصرفی در فوندانسیون اسکلت فلزی را تخمین زد. درمجموع بسته به نوع خاک، تعداد طبقات، فاصله دهانهها، نوع سقف و حتی نوع فوندانسیون مقدار میلگرد مصرفی در فوندانسیون اسکلت فلزی تعیین میشود.
در کل هرچقدر وزن ساختمان کمتر باشد، نیاز به فوندانسیون سبکتری است؛ اما میتوان بهصورت تقریبی گفت که در حال حاضر برای ساختمانهای شهری حدود 9 کیلوگرم میلگرد به ازای هر مترمربع زیربنا به کار میرود. اما برای تخمین تعداد میلگرد در فونداسیون باید عمق و ضخامت آن را در نظر گرفت. طبق فرمول‌های زیر میتوان حداقل تعداد میلگرد مصرفی در فوندانسیون را محاسبه کرد.
محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه
محاسبه میلگرد فونداسیون در ساختمان یک طبقه معمولا به صورت هر متر مربع انجام میشود؛ یعنی شما باید میزان میلگرد مورد نیاز برای هر یک متر مربع در ساختمان یک طبقه را محاسبه کرده و در آخر در متراژ بنا ضرب کنید. در جدول زیر میزان آهن و فولاد برای ساخت هر یک متر مربع بنا در ساختمان یک طبقه را برایتان فراهم کرده‌ایم:
| ردیف |
به ازای هر متر مربع |
وزن |
| 1 |
مقدار میلگرد مصرفی |
بین 60 الی 67 کیلوگرم |
| 2 |
مقدار فولاد مصرفی سنگین |
بین 3.5 تا 5.5 کیلوگرم |
| 3 |
مقدار فولاد مصرفی سبک |
بین 2 تا 3 کیلوگرم |
میزان میلگرد مصرفی در ساختمان دو طبقه یا سه طبقه
جهت محاسبه میزان میلگرد در ساختمان دو طبقه بهتر است ابتدا عمق فونداسیون خود را بدانید؛ برای محاسبه حداقل عمق فوندانسیون (h) خواهیم داشت:
*نکته: بهتر است عمق فوندانسیون کمتر از 50 سانتی‌متر نباشد.
برای محاسبه حداقل عرض نوارهای فوندانسیون (b) خواهیم داشت:
با داشتن دو رابطه بالا حداقل مساحت سطح میلگردهای موردنیاز در فوندانسیون بهصورت زیر محاسبه میشود:
از طرفی مساحت سطح هر میلگرد با رابطه محاسبه میشود که r شعاع میلگرد بوده و برابر با نصف سایز آن است؛ بنابراین خواهیم داشت:
درنهایت برای محاسبه تعداد میلگردها کافی است مساحت کل سطح میلگردهای موردنیاز در فونداسیون را تقسیم بر مساحت سطح یک میلگرد کنیم.
متره برآورد چیست؟
توجه داشته باشید که می‌توانید تخمین میلگرد مورد نظر خود را به صورت آنلاین انجام دهید. محاسبه آنلاین میلگرد فونداسیون می‌تواند شما را از سروکله زدن با فرمول‌های مختلف رها کند و به مقدار بسیاری در زمان شما صرفه جویی کند. در کل به محاسبه میزان میلگرد و آهن و فولاد در ساختمان یک طبقه، دو طبقه و غیره، متره کردن می‌گویند. به بیان دیگر اندازه‌گیری و محاسبه میلگرد ساختمان بتنی و فلزی و دیگر مصالح یک پروژه، متره نام دارد و معمولا به شخصی که عملیات متره کردن را انجام می‌دهد، مترور می‌گویند. متره کردن معمولا به صورت تقریبی انجام میشود و نیاز به سروکله زدن با فرمول‌های مختلف و گاهی پیچیده دارد و ممکن است شخص مترور دچار اشتباه یا خطا شود. بنابراین امروزه یک روش دیگر برای انجام عملیات متره کردن وجود دارد؛ این محاسبه آنلاین میلگرد ساختمان باعث میشود تا در محاسبه میزان میلگرد مورد نیاز دچار خطا یا اشتباه نشوید.
محاسبه آنلاین میلگرد ساختمان چگونه است؟
با بستری که امروزه آهنگر برای محاسبه آنلاین میلگرد ساختمان اضافه کرده، دیگر نیازی نیست با فرمول‌های مختلف و کسل کننده سروکله بزنید؛ همچنین با این نرم افزار محاسبه میلگرد ساختمان می‌توانید در صد خطا را کاهش دهید. در برنامه محاسبه میلگرد ساختمان کافیست ابتدا نوع کاربری خود را بین مسکونی، اداری، تجاری و یا خدماتی انتخاب کنید و سپس زیربنای ساخت، تعداد طبقات، نوع سقف، تعداد ستون در جهت عرض و نوع خاک را انتخاب کنید تا در کمتر از 10 ثانیه تخمین میزان میلگرد مصرفی به ازای هر متر مربع و تخمین میزان کل میلگرد مصرفی را در اختیار شما قرار دهد.
میلگرد تقویتی فونداسیون
میلگرد تقویتی فوندانسیون در زیر ستون‌ها و در شبکه پایینی پی به کار میرود. برای محاسبه وزن میلگرد تقویتی فونداسیون می‌توانید از رابطه زیر استفاده کنید:
اغلب طول میلگرد در پلان تعیین شده است. دقت داشته باشید که باید مقدار طول میلگرد قبل از خم شدن در نظر گرفته شود.
محاسبه میلگرد فونداسیون و تأثیر آن روی برآورد هزینه پروژه
در ساخت یک ساختمان از مقدار قابل‌توجهی میلگرد استفاده میشود که بخش اعظمی از آن در فوندانسیون به کار میرود؛ بنابراین با محاسبه میلگرد فونداسیون، محاسبه مقدار مصرف میلگرد در هر متر مربع و استعلام قیمت میلگرد میتوان بخش مهمی از هزینه‌های یک پروژه را برآورد کرد.
به خاطر داشته باشید برای محاسبه مقدار میلگرد مصرفی در فونداسیون حسابی وقت بگذارید و آن را به‌درستی انجام دهید. یک اشتباه کوچک در تخمین مقدار میلگرد مصرفی در هر مترمربع می‌تواند منجر به خسارات جبران‌ناپذیری شود. به‌قول‌معروف خشت اول گر نهد معمار کج تا ثریا میرود دیوار کج!