راه پله‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در ساختمان به حساب می‌آید. به منظور طراحی راه پله نیاز است تا محیطی ایجاد کنید که استفاده از آن راحت و ایمن باشد تا تمامی افراد، به خصوص کودکان، سالمندان و افراد کم توان بتوانند بدون مشکل از آن‌ها استفاده کنند.
همچنین در ساختمان‌هایی که آسانسور وجود ندارد، افراد مجبور هستند تا از طریق پله‌ها در طبقات رفت و آمد کنند. در چنین شرایطی است که کیفیت ساخت راه پله‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
لازم به ذکر است که کیفیت راه پله به پارامترهای مختلفی چون کیفیت مصالح ساختمانی مانند تیرآهن و میلگرد مصرفی وابسته است. به همین دلیل فارغ از اندازه راه پله و آسانسور، نیاز است تا از تیرآهن و میلگرد با کیفیت استفاده کنید. در کنار این موارد، توجه به استانداردها و ضوابط طراحی راه پله نیز اهمیت بالایی دارد.
در همین راستا در این مطلب قصد داریم تا در مورد ضوابط طراحی باکس راه پله صحبت کرده و به این سوال پاسخ دادیم که برای طراحی و ایجاد راه پله نیاز است تا به چه عواملی توجه داشته باشید؟ تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
اجزای راه پله
پیش از بررسی ضوابط طراحی باکس راه پله، نیاز است تا دید کاملی در مورد اجزای راه پله داشته باشید. پله‌ها به صورت کلی دارای سه قسمت اصلی و سه قسمت فرعی هستند. اجزای اصلی راه پله شامل موارد زیر می‌شود:
- پله: از آن برای ارتباط میان دو سطح غیر همسطح استفاده می‌شود.
- سطح شیبدار: سطح شیبدار در واقع سطحی است که پله بر روی آن قرار می‌گیرد. این سطح با نام شاسی پله نیز شناخته می‌شود.
- پاگرد: به محل استراحتی که بین پله‌ها در نظر گرفته می‌شود، پاگرد راه پله می‌گویند.
اجزای فرعی پله‌ها نیز به شرح زیر است:
- خیز پله: سطح شیبداری است که از پایین به بالای پله مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- آب چکان: شیارهایی است که در جلوی راه پله قرار می‌گیرد و به منظور خروج آب از آن استفاده می‌شود.
- نرده: بخشی است که در کنار پله‌ها نصب می شود و نقش آن افزایش ایمنی در محیط راه پله است.
اندازه راه پله و آسانسور استاندارد
اندازه راه پله و آسانسور نیاز است تا بر اساس استانداردهای مشخص شده و بر اساس ضوابط طراحی باکس راه پله تعیین شود. در این بخش قصد داریم تا بر اساس این ضوابط و استانداردها در مورد اندازه راه پله و آسانسور صحبت کنیم:
عرض استاندارد پله
برای ایجاد یک راه پله استاندارد، نیاز است تا حداقل عرض پله شما 110 سانتیمتر در نظر گرفته شود. البته قوانین و ضوابط طراحی باکس راه پله به شما اجازه می‌دهد تا در ساختمان‌هایی که کمتر از 50 نفر در آن زندگی می‌کنند، بتوانید عرض پله را 90 سانتیمتر در نظر بگیرید.
از سوی دیگر حداقل عرض پله در پله‌های غیر اصلی در یک ساختمان به پارامترهای مختلفی وابسته است. در صورتی که پله‌ها بین دو دست انداز باشد، باید حداقل عرض 60 سانتیمتر را در نظر بگیرید. از سوی دیگر اگر پله بین دو دیوار باشد باید عرض آن 80 سانتیمتر و در نهایت اگر بین دیوار و دست انداز باشد باید حداقل عرض آن 70 سانتیمتر باشد.
حداقل عرض استاندارد پله مستقیم 100 سانتیمتر و در پله‌هایی که دارای پاگرد هستند باید عرض آن 120 سانتیمتر باشد. در نهایت نیز حداقل عرض هر پاگرد باید 110 سانتیمتر باشد اما اگر ستون یا بیرون زدگی وجود داشته باشد، حداقل عرض می‌تواند در بخش پاگرد راه پله 90 سانتیمتر در نظر گرفته شود.
ارتفاع استاندارد پله
یکی از موارد مهمی که برای ایجاد و طراحی راه پله باید به آن توجه داشته باشید، ارتفاع استاندارد پله‌ها است. در ساختمان‌های مسکونی نیاز است تا حداقل ارتفاع پله 17 و حداکثر 19 سانتیمتر باشد. البته معمولاً به طور میانگین آن را در حدود 18 سانتیمتر در نظر می‌گیرند.
اندازه استاندارد کف پله
بر اساس ضوابط طراحی باکس راه پله، نیاز است تا اندازه استاندارد کف پله بین 30 تا 33 سانتیمتر باشد. در صورتی که کف پله از این مقدار کمتر باشد، خطر سقوط افراد در زمان تردد در پله‌ها را افزایش می‌دهد.
مقررات و ضوابط طراحی باکس راه پله
پس از بررسی استانداردهای موجود در اندازه راه پله و آسانسور، حال نیاز است تا در مورد ضوابط طراحی باکس راه پله صحبت کنیم.
طبق ضوابط آتش نشانی حداکثر فاصله در ورودی ساختمان تا ورودی پله‌های فرار باید 10 متر باشد و در صورتی که این مقدار افزایش پیدا کند، از نظر قانونی با مشکل مواجه خواهید شد. یکی دیگر از قوانین و ضوابطی که باید به آن توجه کنید، این است که در هر بازو حداکثر باید 12 پله وجود داشته باشد و اگر تعداد پله‌ها بیشتر شود، نیاز است تا پاگرد راه پله‌ای را در این بین قرار دهید.
حداقل ارتفاع نرده محافظ فارغ از اندازه راه پله و آسانسور باید 80 سانتیمتر است. از سوی دیگر فاصله بین دو نرده عمودی نیز حداکثر می‌تواند تا 11 سانتیمتر در نظر گرفته شود.
یکی دیگر از ضوابط طراحی باکس راه پله این است که در ساختمان‌هایی که بیشتر از 4 طبقه هستند، باید حداقل یک پلکان عمومی تا سطح پشت بام ادامه پیدا کند. البته این قانون در رابطه با پشت بام‌های شیبدار و یا بام‌هایی که هیچ گونه استفاده ای ندارند، صادق نیست.
یکی از موارد مهم این است که کف پله‌ها، پاگردها و لبه‌های پله‌ها باید از مصالح ایمن ساخته شود. استفاده از مصالح با کیفیت باعث می‌شود تا پله‌ها در برابر لغزندگی ایمن باشند. پیشنهاد ما این است که برای طراحی باکس راه پله، فارغ از قیمت آهن و میلگرد به سراغ محصولات مناسب آمده تا با خیال آسوده بتوانید از این تجهیزات استفاده کنید.
از سوی دیگر مصالح مورد استفاده برای ساخت راه پله‌ها باید در برابر حریق و آتش نیز مقاومت بالایی داشته باشد. قیمت میلگرد، آهن و سایر مصالح مقاوم در برابر حریق بالاتر از مصالح معمولی است اما باعث می‌شود تا بتوانید با خیال آسوده اقدام به طراحی باکس راه پله کنید. همچنین پلکان خروجی باید به صورت دوربند اجرا شود.
پله‌های خروجی نیز باید به شکل رفت و برگشتی اجرا شود. همچنین در پاگردهای طبقات نصب تابلوهای نشان دهنده شماره طبقات و نشان دهنده مسیر خروج ضروری است. در نهایت نیز نصب کنتورها برق، گاز و… در پلکان ممنوع است.
جمع بندی
در این مطلب سعی کردیم تا شما را با تمام زیر و بم ساخت باکس پله مانند عرض، ارتفاع، متریال و ... آشنا کنیم. امیدواریم با خواندن این مطلب به پاسخ سوال‌هایتان رسیده باشید. در پایان خوشحال می‌شویم اگر تجربیات و پیشنهادات خود را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.