لولههای فولادی از دهه 1800 وارد صنعت فولاد شدند. مهمترین وظیفه این مقاطع استوانهای توخالی، طویل و دو سر باز، انتقال آب، روغن، نفت، گاز، فاضلاب و غیره است.
انواع لوله به چه صورت است؟
لولهها ازنظر جنس به 3 دسته لوله فلزی (لوله فولادی)، لوله پلاستیکی و لوله چدنی تقسیم میشوند؛ که در ادامه به توضیح مختصر هر یک میپردازیم:
1.لوله چدنی
جنس این لوله از چدن ریختهگری بوده و معمولاً در تأسیسات مورداستفاده قرار میگیرد. مهمترین کاربرد لوله چدنی در لولهکشی فاضلابهای شهری است، چراکه مقاومت بالایی داشته و امکان فرسودگی در آن بسیار کم است. جالب است بدانید قیمت لوله چدنی نسبت به انواع لوله فلزی پایینتر بوده و در کاربردهای وسیع بهصرفهتر است.
2.لوله پلاستیکی
از میان جنسهای مختلف لوله، لوله پلاستیکی بیشترین کاربرد را در لولهکشیهای مختلف و ساختمانسازی دارد. لوله PVC در همین دسته قرار میگیرد. بهطورکلی وزن سبک و نصب آسان از مزایای اصلی لوله پلاستیکی محسوب میشود؛ اما باید مقاومت پایین این نوع لوله در برابر فشارهای بیرونی و دمای بالا را نیز در نظر گرفت.
3.لوله فولادی
لوله فولادی رایجترین نوع لوله در سیستمهای آبرسانی است. این نوع لوله همچنین در خطوط لوله گاز طبیعی و سیستم فاضلاب مورد استفاده قرار میگیرد. اگرچه نسبت به سایر لولهها قیمت بالاتری دارد، اما قادر به تحمل فشار زیادی بوده و در طولهای مناسبتری در دسترس است. از مزیت دیگر لوله فولادی این است که بهراحتی قابل جوش دادن است و هزینه نصب و حملونقل کمتری دارد.
معرفی انواع لوله فولادی
1-لوله درزدار
لوله درزدار از جوش دادن دو سر ورق به یکدیگر تولید میشود و به همین دلیل برای شرایط سخت و تحتفشار بالا چندان مناسب نیست. قیمت لوله درزدار به دلیل ارزان بودن فرآیند تولید، بهصرفه است.
۲-لوله بدون درز (لوله مانیسمان)
لوله بدون درز یا لوله مانیسمان در صنایعی کاربرد دارد که تحمل فشار و گرمای بالا مدنظر است. این نوع لوله به دلیل یکپارچه بودن مقاومت بسیار بالایی داشته و در صنایع سنگین به کار میرود. در حال حاضر لوله و نورد اهواز، لوله کاوه ایرانیان، لوله مانیسمان ساوه، شرکت فولاد صنعت قوام و گروه ملی صنعت فولاد ایران تولیدکنندگان داخلی این نوع لوله هستند.
مشخصات ابعادی لولهها:
1-قطر اسمی لوله (NPS) یا Nominal Pipe Size
2-قطر داخلی لوله (ID) یا Inner Diameter
3-قطر خارجی لوله (OD) یا Outside Diameter
4-کلاسه ضخامت لوله (SCH) یا Schedule
5-ضخامت (T) یا Wall Thickness
6-طول (L) یا Length
7-آرایش سر لوله (EP) یا End Preparation
کاربرد لوله فولادی چیست؟
انواع لوله فولادی در سایزها و ضخامتهای مختلف در طیف گستردهای از صنایع و به اشکال گوناگون مورداستفاده قرار میگیرد. برخی از کارکردهای لوله آهنی شامل موارد زیر است:
- لولهکشی نیروگاهها و پالایشگاهها
- لولهکشی صنعتی
- لولهکشی ساختمانی
- لولهکشی در خودرو، موتورسیکلت و دوچرخه (اگزوز، فرمان و ...)
- لولهکشی آب و فاضلاب شهری
- شافت کولر
- لولهکشی گاز شهری
- سالن انتظار فرودگاه
- حفاظ و نرده
- لوله شوفاژ
- لوازمخانگی و مبلمان
- داربست
- پلهای عابر پیاده
- غلاف چاه
شما نیز میبایست با توجه به کاربرد این لولهها و موارد استفاده خود، نوع لوله را انتخاب کنید. هنگام خرید لوله فولادی دقت داشته باشید که لولهای بخرید که در برابر خوردگی مقاوم باشد. اما در صورتی این امکان برای شما وجود نداشته باشد یا با توجه به نوع پروژه خود، لوله انتخابی شما در عین حال نمیتواند در برابر خوردگی مقاوم باشد، میتوانید با استفاده از راههای مقابله با خوردگی لوله های فولادی، از لوله خود محافظت کنید. برای آگاهی از انواع لوله در صنایع مختلف و کاربرد آنها، مطلب مربوط به آن را از وبسایت آسرون مطالعه کنید.
استانداردهای ساخت لوله فولادی
در تولید لوله فولادی از استانداردهای مختلفی استفاده میشود که نسبت به نوع لوله متفاوت است. بهعنوان مثال، در تولید لوله بدون درز از 4 استاندارد ASTM، API5L، ASME B36.10 وDIN 2448 استفاده میشود. هر نوع این استانداردها بر قیمت، کیفیت و طول عمر لوله فولادی تأثیر مستقیم دارد و خواص مکانیکی و شیمیایی آن را تعیین میکند.
نحوه محاسبه وزن لوله فولادی چگونه است؟
برای محاسبه وزن لوله فولادی کافی است مساحت سطح مقطع لوله را که دایره شکل است را در طول یک شاخه 6 متری و سپس در چگالی فولاد که 7،850 کیلوگرم بر متر است ضرب کنید.
7850×6× (مساحت مقطع) = وزن یک شاخه لوله فولادی
وزن لوله فولادی و سایز آن از عوامل تأثیرگذار روی قیمت لوله فولادی است؛ در جدول اشتال لوله فولادی تمامی پارامترهای مربوط به لوله فولادی گردآوری شده است که با مراجعه به این منبع معتمد میتوانید با توجه به نوع پروژه خود و همچنین بودجه در نظر گرفتهشده برای پروژه، سایز و وزن مناسب لوله را انتخاب کنید. سایز لوله فولادی بر اساس قطر و ضخامت آن اعلام میشود که هنگام خرید هم سایز داخلی و هم قطر بیرونی آن در نظر گرفته میشود تا با توجه به حجم سیالات و فشاری که در زمان عبور در درون لوله دارند، خریداری شوند. معمولاً هم سایز لوله فولادی را بر اساس اینچ یا میلیمتر محاسبه میکنند. ضخامت لوله فولادی نیز با علامت WT نشان داده میشود که عواملی چون نحوه ساخت، ماده اولیه و نوع پوشش در طول عمر لوله تأثیر مثبتی دارد. بنابراین هرچه ضخامت یا سایز لوله فولادی بیشتر باشد، بهمراتب وزن آن سنگینتر میشود و با توجه به قیمت آهن آلات در این روزها، بالا رفتن وزن لوله فولادی، تأثیر مستقیمی روی قیمت نهایی آن دارد.
لوله مورد نظر شما از چه تستهایی عبور کرده است؟
در کارخانههایی که لوله فولادی را تولید میکنند، آزمایشگاههایی وجود دارد که لولهها را تست میکنند. هنگام خرید لوله فولادی توجه داشته باشید که لوله انتخابی شما از چه مراحلی عبور کرده است و آیا با توجه به مراحل تست، برای شرایط محیطی پروژه شما مناسب است یا خیر.
به عنوان مثال لولههای درزدار را با روش هیدرو استاتیک تست میکنند. این روش از طریق دو دستگاه تست هیدرو استاتیک با ظرفیت ۷۶ و ۱۲۵ تن و تمام اتوماتیک صورت میگیرد. این دستگاهها قادر به تست لولههای درزدار یا جوشدار، تحت فشار ۱۰۰ بار هستند. قطر خارجی و طول لولههایی که برای تست انتخاب میکنید میتواند به ترتیب ۱۶ اینچ و ۱۵.۵ متر باشند. در صورتی که این لوله در مدت زمان مورد نظر، زیر فشار 100 تن دوام آورد، میتوان گفت تست موفقیت آمیز بود.
لولههای بدون درز نیز از طریق تست کششی و تست سختی مورد آزمایش قرار میگیرند. در تست کششی، نمونهای از لوله مانیسمان که یک نوع لوله بدون درز است را داخل دستگاه قرار میدهند و دستگاه تا مرز شکستن لوله را میکشد؛ سپس استحکام کششی، استحکام عملکرد و میزان کشیدگی لوله توسط دستگاه مشخص میشود.
تست سختی لوله نیز سادهترین روش تست لوله است؛ در این تست، استحکام متریال استفاده در تولید لوله، استامپینگ، برش لوله فولادی، عملکرد و کیفیت را مورد آزمایش قرار میدهند و هرچه ضخامت لوله بیشتر باشد، هزینه انجام تست بهصرفهتر است. در این روش، دستگاه تستر فشار زیادی به لوله وارد میکند و میزان تورفتگی آن را اندازهگیری میکند.
فرآیند تولید لوله فولادی؛ از نکات مهم برای خرید لوله فولادی
در این بخش از راهنمای جامع خرید لوله فولادی قصد داریم شما را با یک عامل مؤثر در خرید لوله آشنا کنیم. یکی دیگر از عوامل مؤثر در راهنمای خرید لوله فولادی، روشهای ساخت آن است. بااطلاع از روش ساخت لوله فولادی، روش تشخیص لوله باکیفیت بسیار آسانتر است. نوع ساخت و فرآیند ساخت لوله فولادی میتواند بر طول عمر لوله فولادی تأثیر بسزایی داشته باشد. روشهای ساخت لوله عبارت است از:
• روش جوشکاری
• روش قالب خمیری یا بدون درز
روش جوشکاری لوله فولادی:
به لولههایی که با روش جوشکاری ساخته میشوند، لوله درزدار گفته میشود. در این روش، ورقهای فولادی به دور یک قالب پیچیده شده و لبههای آن را بهوسیله لحیمکاری یا همان جوش، به یکدیگر متصل میکنند. لولههای تولید شده با این روش قیمت مناسبتری دارند اما نسبت به لولههای تولیدشده به روشهای دیگر دارای استحکام کمتری هستند.
قالب خمیری یا بدون درز:
در این نوع فرآیند، فولاد داغ را در داخل قالب موردنظر قرار میدهند تا لوله شکل بگیرد. در این روش خبری از درز یا جوش نیست و با استفاده از این روش میتوان لولههایی تا قطر 500 میلیمتر تولید کرد؛ قیمت این لولهها گرانتر از دیگر انواع است اما درعینحال از کیفیت بسیار بالایی نیز برخوردارند.
هنگام استعلام قیمت لوله فولادی، باید به این نکته توجه داشته باشید که این محصول در انواع سبک و سنگین تولید میشود که معیار شناسایی ابعاد آن قطر اسمی، قطر خارجی، ضخامت و وزن آن است. تفاوت در وزن، ابعاد و روش ساخت علاوه بر ایجاد تفاوتهایی در نوع مقطع و رفتار نهایی محصول، بر قیمت لوله نیز تأثیر میگذارد. در بازار ایران لوله مانیسمان بیشترین قیمت و لوله درزدار کمترین نرخ را دارد.