اگر در پروژه‌های ساخت‌وساز مشغولید یا حتی به کارهای فنی ساختمانی علاقه‌مندید، حتما سروکارتان به استفاده از مقاطع فولادی ازجمله میلگرد افتاده است. استفاده از میلگرد برای بالا بردن استحکام در سازه است. اگر تجربه کافی داشته باشید، میدانید استفاده از میلگرد شکننده می‌تواند تمام سازه شما را با مشکل مواجه کند؛ پس در این مقاله برای شما از دلایل شکنندگی میلگرد و راه‌های جلوگیری از آن می‌گوییم.
روش‌های خمکاری غلط، زنگ‌زدگی و کیفیت پایین سه عامل اصلی شکنندگی میلگردها محسوب می‌شوند. بنابراین برای جلوگیری از این امر باید میلگرد باکیفیت بخرید، آن را از رطوبت و هوا دور نگه دارید و راه‌های صحیح خمکاری آن را بیاموزید.
دلایل مؤثر بر شکنندگی میلگرد
در نمودار زیر عوامل مؤثر بر شکنندگی میلگرد و علت شکستن میلگرد را مشاهده می‌کنید:
مرور یک تجربه واقعی از علت شکستن میلگرد در اثر خمش
می‌خواهم یک تجربه واقعی از اینکه شکنندگی میلگرد تا چه حد می‌تواند فاجعه‌بار باشد را تعریف کنم.
اولین بار که با این مشکل مواجه شدم روزی بود که می‌خواستم نشیمن دوچرخه‌ام را با کمک میلگرد کمی بالاتر ببرم. ابتدا سعی کردم میلگرد را با دستم خم کنم؛ اما هرچه تلاش کردم نتوانستم با این روش میلگرد را بیش از 10 درجه خم کنم. ناگهان فکری به سرم زد. چطور است که از یک مشعل اکسی پروپان کمک بگیرم و آن را گرم کنم؟ به نظرم آمد که می‌توانم با گرم کردن میلگرد آن را تا جایی که می‌خواهم خم کنم. این کار را کردم و خوشبختانه توانستم میلگرد گرم شده را به‌راحتی با دستم خم کنم. خوب؛ همه‌چیز عالی پیش رفت و من موفق شده بودم ارتفاع دوچرخه را به آن میزان که می‌خواستم بالا ببرم. درحالی‌که لبخند رضایت‌مندانه‌ای بر لب داشتم سوار دوچرخه شدم، بلافاصله میلگرد مچاله شد و دوچرخه به زمین افتاد. خوشبختانه توانستم تعادلم را حفظ کنم و اتفاقی برایم نیفتاد اما می‌توانست اتفاقات بدتری بیافتد!
متعجب میلگرد مچاله شده را از دوچرخه بیرون کشیدم که با کوچک‌ترین فشار به دو نیم تقسیم شد. آنجا بود که این سؤال در ذهنم شکل گرفت که چرا این اتفاق افتاد؟ چگونه ممکن است میلگرد فولادی که در ابتدا به هیچ شکلی نتوانستم بیش از 10 درجه آن را خم کنم به این راحتی به دو نیم تقسیم شود؟
به نظر می‌رسید که من میلگرد را خیلی گرم کردم و این دمای زیاد باعث شده بود خواص فلز تغییر کند؛ بنابراین یکی از دلایل شکنندگی میلگرد گرم کردن بیش‌ازحد آن بود. حال ببینیم چطور می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد.
راه‌های جلوگیری از شکست میلگرد پس از خم کردن آن چیست؟
هنگامی‌که فلز را خم می‌کنید، آن را ضعیف و ضعیف‌تر کرده‌اید. برای حل این مشکل بهتر است مواردی را در نظر بگیرید. راه های جلوگیری از شکستن میلگرد عبارت است از:
- برای خم کردن میلگرد از نورد سرد استفاده کنید. اگر هم میلگرد را گرم و خم کردید، باید به‌سرعت از آب سرد برای خنک کردن آن استفاده کنید.
- هرگز میلگرد را دوبار خم نکنید. به خاطر داشته باشید برای جلوگیری از شکنندگی میلگرد تنها می‌توانید یک‌بار آن را خم کنید.
- اگر میلگرد هنگام خم شدن بشکند، به نظر می‌آید آلیاژ فولادی ضعیفی دارید که انواع فلزات ارزان‌قیمت در آن وجود دارند.
- طبق مطالعه‌ای که در نیوزلند انجام شده است ،اگر میلگرد را با زاویه‌ای کمتر از 90 درجه خم کنید، تضعیف نمی‌شوند. البته به شرطی که تنها یک‌بار از این روش استفاده کنید.
- همچنین محققان در مطالعه‌ای دیگر دریافتند، هرچه میلگرد بزرگ‌تر باشد، بیشتر در معرض ترک‌خوردگی ناشی از خم شدن و صاف شدن خواهد بود؛ بنابراین اگر می‌خواهید میلگردی را خم کنید بهتر است تا جای ممکن از سایزهای کوچک‌تر استفاده کنید.
علاوه بر تمام موارد بالا، ما به شما توصیه می‌کنیم برای اطمینان قبل از شروع فرایند خم کردن میلگرد، با یک فرد باتجربه و متخصص مشورت کنید؛ زیرا قیمت آهن بالا بوده و اگر هنگام کار با میلگرد باعث شکنندگی آن شوید، هزینه بسیاری را به هدر داده‌اید.
ابزار مخصوص خمکاری میلگرد
- میز کار مخصوص خمکاری میلگرد
- صفحه خم‌کن میلگرد
- آچار میلگرد خم‌کن
- دستگاه خاموت زن
- دستگاه خم‌کن پرتابل برقی
- دستگاه هیدرولیک خمکاری میلگرد
کیفیت پایین؛ یکی از دلایل شکنندگی میلگرد
میلگرد شکل کوتاه میله تقویت‌کننده است. اگر شکنندگی میلگرد شما بالاست، ممکن است ترکیب فولادی به‌کاررفته در آن درجه دو باشد. در آن صورت طیف گسترده‌ای از فلزات مختلف در ساخت آن استفاده شده تا قیمت میلگرد کمتر باشد.
برای جلوگیری از جلوگیری از شکستن میلگرد، فولاد باکیفیت بخرید
حتماً قبل از خرید میلگرد، مقاله راهنمای خرید میلگرد را بخوانید و به تمام نکات آن توجه کافی داشته باشید. درمجموع باید بدانید که هرچه محتوای کربن در فولاد بیشتر شود، فولاد شکننده خواهد شد. اغلب فولاد باکیفیت از ویژگی‌های شکل‌پذیری خوبی برخوردار است؛ اگرچه هزینه بیشتری را برای آن پرداخت می‌کنید. برای اطمینان از کیفیت میلگرد، حتماً پس از خرید و پیش از استفاده از آن در پروژه خود، آزمایش‌های لازم را روی آن انجام دهید.
زنگ‌زدگی چطور می‌تواند باعث شکنندگی میلگرد شود
زنگ‌زدگی یکی دیگر از دلایل شکنندگی میلگرد محسوب می‌شود که نتیجه نوعی واکنش الکتروشیمیایی است. این واکنش شیمیایی در میلگرد به 2 صورت زیر بروز می‌کند:
چگونه می‌توانید از زنگ‌زدگی و شکستن میلگرد جلوگیری کرد؟
به گفته وبسایت www.bnproducts.com بسته به آب و هوا، اگر سازه در محلی قرار داشته باشد که به طور مداوم در معرض رطوبت باشد (به عنوان مثال، زیر پل‌های روی آب و داخل استخر)، ممکن است خوردگی و زنگ زدگی میلگرد رخ دهد. این موضوع می‌تواند منجر پیدایش به لکه‌های زنگ زدگی ناخوشایند شود که در صورت عدم درمان، موجب ضعیف شدن میلگرد شود. پس خوردگی میلگرد را هم جدی بگیرید. برای جلوگیری از شکنندگی میلگرد در اثر زنگ‌زدگی باید از خوردگی میلگرد جلوگیری کنید. در ادامه 5 روش جلوگیری از خوردگی میلگرد را به شما خواهیم گفت:
- جلوگیری از تماس فولاد با اکسیژن و رطوبت هوا
- دور نگه‌داشتن میلگرد از یون‌های کلرید
- جلوگیری از وجود شکاف در بتن
- جلوگیری از نفوذ رطوبت به سطح میلگرد
- ایجاد پوشش کافی روی میلگرد
در مواردی که رطوبت محیط زیاد باشد لازم است که از فولاد ضدزنگ برای ساخت میلگرد استفاده کرد یا پوشش‌های گالوانیزه روی سطوح به کار برد.
باید بدانید با خرید میلگرد باکیفیت کار شما به‌عنوان ساختمان‌ساز پایان نخواهد یافت. برای انجام یک پروژه موفق باید روش‌های کار با این محصول را هم بدانید. یکی از مهم‌ترین مراحل کار با این محصول، خم کردن آن است که می‌تواند یکی از دلایل شکنندگی میلگرد باشد؛ اما خوشبختانه شما با دانستن راه‌های جلوگیری از شکنندگی میلگرد و علت شکستن میلگرد می‌توانید از این مشکل جلوگیری کنید.