ورق سیاه یا ورق نورد گرم مقطعی فولادی است که علاوه بر کاربردهایش در صنعت، در ساختمان‌سازی نیز استفاده می‌شود؛ اما آیا میدانید ورق سیاه چیست؟ انواع آن کدم‌اند؟ چه مشخصات و ویژگی‌هایی دارد؟ و کاربردهای آن در صنعت و ساختمان‌سازی چیست؟
آهن به علت مشخصات ویژه خود یکی از پرکاربرد‌ترین فلزات در دنیاست که به‌صورت ترکیبی با فلزات دیگر به مقاطع فولادی مختلفی تبدیل شده است. مناسب بودن قیمت آهن در کنار این ویژگی‌ها سبب شده تا این محصول در صنایع مختلف مورد استفاده قرار بگیرد.
ورق سیاه یکی از این مقاطع فولادی است که به‌خصوص در صنعت خودروسازی به کار می‌رود. اگر می‌خواهید بدانید ورق سیاه چیست در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
ورق سیاه چیست؟
اغلب ورق‌های فولادی را به دو روش نورد گرم و سرد تولید می‌کنند. ورق سیاه مقطعی فولادی است که طی فرایند نورد گرم در دمای بالا در کارخانه تولید می‌شود. ورق نورد گرم همان ورق سیاه است که به شکل شیت و رول در انواع ساده ساختمانی، ضد سایش و آجدار در بازار عرضه می‌شود.
ورق‌های روغنی، گالوانیزه و رنگی نیز به روش نورد سرد تولید می‌شوند که درنهایت ضخامت کمتری نسبت به ورق‌های سیاه دارند.
انواع ورق سیاه کدم‌اند؟
انواع ورق سیاه بر اساس شکل ظاهری، کاربرد و نوع فولاد طبقه‌بندی می‌شوند.
انواع ورق فولادی بر اساس ظاهر
انواع ورق فولادی بر اساس ظاهر به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1. ورق سیاه رول، کویل یا کلاف
2. ورق سیاه فابریک یا شیت
دقت کنید که قیمت ورق سیاه در هر کدام از انواع بالا، به ضخامت آن بستگی دارد.
انواع ورق سیاه بر اساس کاربرد
ازلحاظ کاربرد، ورق سیاه را می‌توان به موارد زیر طبقه‌بندی کرد:
1. ورق سیاه صنعتی
2. ورق سیاه معمولی
انواع ورق سیاه بر اساس ترکیب فولادی
یکی از مواد اولیه مورد استفاده در تولید ورق سیاه، شمش‌های فولادی گرید St33 تا St52 هستند، هر چه این عدد کمتر باشد به این معنی است که ورق از کربن کمتری برخوردار بوده و به‌اصطلاح نرم‌تر است. ویژگی‌های ورق سیاه به میزان کربن و دیگر عناصر آن بستگی دارد. ورق‌های St37 و St52، از انواع ورق‌های سیاه پرکاربرد در ایران هستند.
از ورق سیاه ST37 بیشتر برای ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. قابلیت جوشکاری این ورق‌ها زیاد است و به همین دلیل برای ساخت مقاطع فولادی مانند تیرچه، گوشه، میلگرد، پروفیل و گل‌میخ مناسب هستند.
ورق سیاه St52 دارای عناصری مانند سیلیکون (Si) و منگنز (Mn) است. ازجمله ویژگی‌های ورق سیاه St52 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. مقاومت در برابر خمش و پیچش
2. کشش و تحمل وزن بالا
3. قابلیت جوشکاری خوب
4. قابلیت ماشین‌کاری خوب
به دلیل مشخصات ورق سیاه St52 از این ورق در ساخت مقاطعی مانند چهارضلعی و تسمه، ساخت پل، جرثقیل، ریل، شاسی ماشین‌آلات سنگین و قطعات صنعتی استفاده می‌شود.
ورق‌های سیاه A516، A283، A36 و CK45 از دیگر انواع ورق‌های سیاه محسوب می‌شوند. معمولاً ورق A516 در دو گرید 70 و 60 تولید می‌شود و بیشتر برای ساخت مخازن تحت‌فشار، اتصالات و مبدل‌های تحت‌فشار، مخازن کروی و تجهیزات انرژی‌های تجدید پذیر به کار می‌رود.
ورق A283 دارای کربن کمی است که در ۴ گرید A، B، C و D تولید می‌شود و در صنایع پتروشیمی، نفت و گاز برای ساخت مخزن و بویلر به کار می‌رود.
ورق دریایی A36 علاوه بر مقاومت بالا در برابر خوردگی، زنگ‌زدگی، املاح و آب‌شور دریا، در برابر فشار هم مقاوم است و برای ساخت پل، اسکله، صنایع دریایی، شناورسازی و ساخت سازه‌های در مجاورت دریا استفاده می‌شود.
ورق CK45 از انواع ورق‌های آلیاژی بوده که مقاومت کششی بالایی دارد اما در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی توان چندانی ندارد. این نوع ورق بیشتر در ساخت قطعات خودرو، ساخت چاقو و چکش، مته‌های حفاری و غلتک‌های صنعتی به کار می‌رود.
کاربردهای ورق سیاه چیست؟
ورق سیاه هم مثل دیگر مقاطع فولادی در صنایع بسیاری به کار می‌روند. ازجمله کاربردهای ورق سیاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. ساخت استادیوم‌های ورزشی
2. ساخت ساختمان‌ها و آسمان‌خراش‌ها
3. ساخت پل‌ها
4. اتصالات تقویت‌کننده
5. ساخت انواع ماشین‌آلات سنگین و بولدوزر
6. ساخت مخازن تحت‌فشار
7. ساخت تجهیزات دریایی
8. کاربردهای نظامی
9. صنعت کشاورزی
10. سوارکاری
11. ساخت مجسمه و آثار تزئینی
کاربرد ورق فولادی در ساختمان‌سازی
با توجه به قیمت آهن صنعت ساخت‌وساز به انواع مختلف مقاطع فولادی در سایزها و اشکال مختلف احتیاج دارد. ورق‌های سیاه در ساخت انواع سازه مانند استادیوم‌های ورزشی، فرودگاه‌ها، ساختمان، انبارها، ایستگاه‌های راه‌آهن و ایستگاه‌های وسایل نقلیه استفاده می‌شوند.
کاربرد ورق سیاه در صنعت
ورق سیاه علاوه بر ساختمان‌سازی در صنایع دیگری هم مورد استفاده قرار می‌گیرد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاربرد ورق سیاه در ساخت مخازن تحت‌فشار
برای ساخت مخازن تحت‌فشار از ورق‌های سیاه استفاده می‌شود. سیستم‌هایی مانند دیگ‌های بخار یا مخازن گاز می‌توانند جزو مخازن تحت‌فشار محسوب شوند. بسته به اینکه این مخازن قرار است تحت چه شرایطی با چه فشاری و در چه دمایی کار کنند می‌توان از ورق‌های سیاه با ساختار دانه‌ریز یا دانه‌درشت استفاده کرد.
کاربرد ورق سیاه در ساخت تجهیزات دریایی
ورق سیاه در صنعت کشتی‌سازی نیز بسیار کاربرد دارد. از این ورق‌ها برای ساخت کشتی‌ها، باربرها یا سکوهای نفتی و سایر تجهیزات دریایی استفاده می‌شود.
کاربرد ورق سیاه در صنایع نظامی
صنایع نظامی اغلب برای ساخت سازه‌ها و تجهیزات خود نیاز به ورق‌های فولادی با استحکام بالا نیاز دارند. کارخانه‌های فولادی اغلب محصولات سفارشی را تحت استانداردهای تعیین‌شده توسط وزارت دفاع و سایر بخش‌های آن مانند ارتش، نیروی هوایی و نیروی دریایی تولید می‌کنند.
ورق‌های سیاه در صنایع نظامی برای ساخت تانک‌ها، جیپ‌ها، کامیون‌ها و وسایل نقلیه زمینی و همچنین هلی‌کوپترها، جت‌ها و سایر هواپیماها استفاده می‌شوند. نیروی دریایی از این ورق‌های فولادی برای کشتی‌سازی و تعمیرات دریایی استفاده می‌کنند.
کاربرد ورق سیاه در صنعت خودروسازی
صنعت خودرو از ورق‌های سیاه برای ساخت برخی قطعات خود استفاده می‌کند. البته برای ساخت بدنه اتومبیل‌ها بیشتر از ورق‌های روغنی استفاده می‌شود. به همین دلیل است که قیمت ورق سیاه روی قیمت خودرو تاثیرگذار است.
ساخت شاسی یا چهارچوب خودرو، ساخت قطعات زیر بدنه خودرو، سیستم تعلیق خودرو ازجمله کاربردهای ورق سیاه در صنعت ساختمان‌سازی به شمار می‌روند.
کاربرد ورق سیاه در صنعت هوافضا
ساخت هواپیماها و تجهیزات فضایی بدون ورق سیاه غیرممکن خواهد بود.
کاربرد ورق سیاه در سوارکاری
این کاربرد خاص ورق سیاه بیشتر جنبه تزئینی داشته اما جالب است! صنعت سوارکاری معمولاً از ورق سیاه در ساخت ابزار قلاب برای اسب‌ها استفاده می‌کند.
کاربرد ورق سیاه برای ساخت دیگر مقاطع فولادی
• ساخت پروفیل‌های ساختمانی بسته یا باز
• ساخت انواع تیرورق، ناودانی، نبشی، سپری و ...
• ساخت گارد ریل و تجهیزات ترافیکی
• ساخت ورق‌های پانچ
8. کاربرد ورق سیاه در صنعت کشاورزی
کشاورزی هم یکی دیگر از صنایع پرکاربرد برای ورق سیاه به شمار می‌رود. در صنعت کشاورزی برای ساخت سیستم‌های آبیاری و انواع ابزار مانند چنگک، بیل و ... از ورق سیاه استفاده می‌شود. همچنین ساخت سیلوها بدون حضور ورق سیاه امکان‌پذیر نخواهد بود.
مشخصات ورق سیاه چیست؟
ورق سیاه هم مانند هر محصول دیگری دارای معایب و مزایایی است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
آیا مزایای ورق سیاه را می‌شناسید؟
ویژگی‌های ورق سیاه سبب شده تا این محصول دارای مزایا و معایبی باشد. ازجمله مزایای ورق سیاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. ارتجاع پذیری خوب
2. قابلیت ماشین‌کاری
3. مقاومت کششی بالا
4. استحکام بالا
معایب ورق سیاه کدم‌اند؟
یکی از مهمترین معایب ورق سیاه احتمال بالای زنگ‌زدگی آن است که بسته به شرایط محیط خارجی، با سرعت‌های مختلفی انجام می‌شود. با توجه به قیمت ورق سیاه باید تا حد امکان از این اتفاق جلوگیری کرد. برای جلوگیری از خوردگی باید سطح ورق سیاه را با مواد دیگر پوشاند.
با مهمترین تولیدکنندگان ورق سیاه آشنا شوید
ازجمله کارخانه‌های تولیدکننده انواع ورق سیاه می‌توان به فولاد مبارکه اصفهان، کارخانه فولاد اکسین اهواز، فولاد گیلان و فولاد کاویان اهواز اشاره کرد.
حالا دیگر میدانید ورق سیاه چیست؟ انواع ورق سیاه کدم‌اند و ویژگی‌های آن چیست؟ همچنین با مشخصات و کاربردهای ورق سیاه نیز آشنا هستید. داشتن این اطلاعات در کنار مطالعه راهنمای خرید ورق سیاه می‌تواند به شما در انتخاب و خرید این محصول کمک کند.