معمولاً با نزدیک شدن فصل گرما، عملیات ساختمانی رونق می‌گیرد و یکی از دلایل بالا رفتن قیمت آهن‌آلات در این وقت از سال، افزایش ساخت ساز و به تبع آن، تقاضا برای مقاطع فولادی است. اگر چه گرم شدن هوا و افزایش ساعات روز، بازدهی و راندمان در صنعت ساخت‌وساز را بالا می‌برد، اما از طرف دیگر، انجام دادن برخی از کارها مثل جوشکاری و بتن ریزی در هوای گرم، نیازمند تمهیدات ویژه است. در این مقاله، با نکات بتن ریزی در هوای گرم و روش‌های جلوگیری از آثار مخرب هوای گرم بر بتن، آشنا می‌شوید:
بتن ریزی در هوای گرم چه مشکلاتی به دنبال دارد؟
همانند هوای سرد، برای بتن ریزی در هوای گرم نیز باید یک سری نکات را برای بتن‌ریزی رعایت کرد تا کیفیت بتن نهایی، قابل‌قبول باشد و یک سازه مستحکم داشته باشید. آیین‌نامه بتن ایران (آبا) و استاندارد ملی 8451، یک سری شرایط را برای هوای گرم در نظر گرفته‌اند:
"دمای بتن در هنگام بتن ریزی نباید از 32 درجه سانتی‌گراد تجاوز کند و دمای هوا نیز باید زیر 38 درجه سانتی‌گراد باشد."
برای بتن ریزی در هوای گرم، باید علاوه بر درجه حرارت هوا، به میزان رطوبت، سرعت باد و دمای بتن نیز توجه کرد، چرا که این عوامل تأثیر مستقیمی روی ساخت، انتقال، پخش و عمل‌آوری بتن دارند. در شرایطی که دمای هوا بالاتر از 38 درجه سانتی‌گراد است و رطوبت هوا و سرعت باد در حداقل حالت ممکن قرار دارد، مشکلات زیر برای بتن به وجود می‌آید:
- افزایش سرعت گیرایی بتن و خشک شدن آن
- احتمال ترک خوردن در آینده نزدیک
- بالا رفتن سرعت افت اسلامپ
- کاهش مقاومت بتن به دلیل نیاز به افزایش آب بیش از حد
- کاهش دوام بتن به دلیل بر هم خوردن نسبت آب و سیمان
- افزایش نفوذپذیری بتن
- کاهش پیوستگی بین میلگرد و بتن
- بالا رفتن احتمال خوردگی میلگرد به‌خصوص در آب و هوای مرطوب
- تغییر رنگ بتن و نامطلوب شدن ظاهر آن
جمع شدگی خمیری چیست؟
جمع شدگی خمیری یکی از مشکلات متداولی است که پس از بتن ریزی در هوای گرم به وجود می‌آید. این مشکل، منجر به ایجاد ترک‌های عمقی در بتن می‌شود و علت اصلی آن، بالاتر بودن سرعت تبخیر (بیشتر از یک کیلوگرم بر مترمربع) نسبت به‌سرعت آب آوری بتن است.
با مهم‌ترین نکات بتن ریزی در هوای گرم آشنا شوید
تمهیدات لازم برای حفظ کیفیت بتن در هوای گرم، به بخش‌های زیر تقسیم می‌شود:
پیش از بتن‌ریزی
در این مرحله باید به کیفیت و نحوه نگهداری مواد اولیه سازنده بتن توجه داشت. بتن از مخلوط کردن سنگدانه، سیمان، آب و برخی مواد افزودنی ساخته می‌شود. سنگدانه‌ها نباید بیش از حد گرم شوند و برای جلوگیری از این اتفاق، باید آن‌ها را در محیط‌های سرپوشیده و به دور از تابش مستقیم نور آفتاب نگهداری کرد. در صورت داغ شدن آن‌ها، باید از لایه‌های زیرین که معمولاً دمای کمتری دارند، استفاده کنید.
همچنین اگر دمای سیمان از 77 درجه سانتی‌گراد تجاوز کند، منجر به افزایش سرعت عملیات آبگیری و سخت شدن بیش از حد بتن می‌شود. بسیاری از متخصصین حوزه ساختمان، استفاده از سیمان نوع 3 برای بتن ریزی در هوای گرم و عدم استفاده از سیمان‌های بسیار ریز و زودگیر را توصیه می‌کنند. به کار بردن سیلوهای فلزی 2 جداره برای نگهداری سیمان و نگه‌داشتن دمای آن در زیر 60 درجه، کیفیت بتن را در هوای گرم حفظ می‌کند.
همانند سنگدانه و سیمان، دمای آبی که برای بتن ریزی استفاده می‌شود نیز نباید بالا برود. به ازای هر 10 درجه افزایش دمای آب، میزان اسلامپ بتن بین 20 تا 25 میلی‌متر کمتر می‌شود. برای جلوگیری از افزایش دمای آب، باید آن را در مخازن عایق‌بندی شده نگهداری کرد. افزودن یخ هنگام ساخت بتن نیز می‌تواند در کاهش دمای آب مؤثر باشد.
اضافه کردن مواد افزودنی دیرگیر کننده، می‌تواند تأثیر هوای گرم بر بتن را کاهش دهد. همچنین مواد روان کننده بتن نیز نباید خاصیت زودگیرکننده داشته باشند.
هنگام حمل بتن
در هوای گرم، افزایش سرعت حمل و انتقال بتن به کارگاه، می‌تواند اثرات مخرب هوای گرم بر آن را کاهش دهد. همچنین سرعت بتن ریزی در هوای گرم باید نهایتاً 45 دقیقه تا 1 ساعت باشد، چرا که بالا رفتن مدت‌زمان چرخش میکسر، منجر به افزایش تبادل دما با محیط گرم شده و درجه حرارت مخلوط بتن را افزایش می‌دهد. همچنین تمامی ابزارهای دخیل در بتن‌ریزی از جمله فرغون و قالب‌ها، باید پیش از شروع عملیات بتن ریزی خنک شوند.
یکی دیگر از عوامل مؤثر در افزایش دمای بتن، دمای میلگرد است. به همین دلیل باید فاصله بین عملیات آرماتوربندی و بتن‌ریزی تا حد ممکن کاهش یابد. این موضوع، مدت‌زمان قرار گرفتن میلگرد در معرض هوای آزاد را نیز کاهش می‌دهد که با توجه به قیمت میلگرد در حال حاضر، توجه به این نکته ضروری است.
پس از انتقال بتن و ریختن آن، ماله‌کشی و پرداخت آن نیز باید با حداکثر سرعت لازم انجام شود.
پس از بتن‌ریزی
کنترل دمای بتن پس از اتمام عملیات بتن ریزی در هوای گرم ضروری است و در صورتی که در بتن از نسبت کم آب به سیمان یا میکروسیلیس مخلوط استفاده شده باشد، این ضرورت افزایش می‌یابد. انجام دادن موارد زیر، به کاهش اثرات مخرب ناشی از هوای گرم پس از بتن ریزی، کمک شایانی می‌کند:
- پیش از ریختن بتن، باید روی قالب‌ها، میلگردها و کف زمین آب بپاشید.
- نیم ساعت پس از پرداخت و ماله‌کشی بتن، باید روی سطح آن را با نایلون پوشاند و نایلون‌ها را تا 5 ساعت نگه داشت. اطمینان پیدا کنید که زیر بتن جریان هوا وجود داشته باشد.
- در صورت امکان، فضای بالای سر محل بتن‌ریزی شده را محصور کنید.
- محصور کردن اطراف محل بتن ریزی شده با حصیر مرطوب، از افزایش سرعت تبخیر آب به دلیل وزش باد خشک، جلوگیری می‌کند.
- پس از خشک شدن بتن، باید بلافاصله قالب‌ها را باز کرده و عملیات عمل‌آوری را با استفاده از آب دهی یا گونی خیس، آغاز کنید.
- در صورت مشاهده ترک در بتن خشک‌شده، باید با استفاده عملیات تراکم مجدد بتن، این ترک‌ها را از بین ببرید.
اگر قصد تهیه مقاطع ساختمانی برای مناطق آب و هوایی خاصی را دارید، می‌توانید با تماس با کارشناسان فروش آهنگر، مشاوره لازم را در این زمینه دریافت کنید. همچنین قیمت مقاطع فولادی مختلف مثل قیمت تیرآهن از طریق سایت آهنگر قابل‌مشاهده است.