راهنمای جامع ساخت و ساز

راهنمای جامع ساخت‌وساز

برای انجام یک پروژه ساختمانی باید اطلاعات کافی در مورد تمام مراحل ساخت‌وساز داشته باشید. داشتن این اطلاعات به شما کمک می‌کند علاوه بر افزودن سرعت مراحل پروژه، کیفیت نهایی ساختمان شما هم بالاتر برود. این در حالی است که با داشتن اطلاعات کافی و به‌روز در حوزه کاری خود می‌توانید هزینه‌های پروژه خود را نیز به حداقل مقدار ممکن برسانید.

در مقاله زیر تلاش شده تا تمامی نکات موردنیاز برای بهبود ساخت‌وساز و محاسبات مربوطه گنجانده شود. این موارد می‌توانند پاسخگوی تمام سؤالات شما ازجمله موارد زیر باشد:

• برای ساخت‌وساز به چه مجوزهایی نیاز است؟
• نحوه محاسبه و تخمین هزینه‌ها در یک پروژه ساختمانی چگونه است؟
• چه زمانی برای آغاز یک پروژه ساختمانی مناسب‌تر است؟
• برای انجام هر پروژه به چه تعداد نیروی متخصص نیاز است؟
• استفاده از مصالح نوین ساختمان‌سازی چه تأثیری بر پروژه خواهد داشت؟
• انتخاب کدام مصالح ساختمانی برای اجرای هر پروژه مناسب‌تر خواهد بود؟
• نحوه اجرای درست هر یک از مصالح ساختمانی و سازه‌ها به چه صورت است؟
• انتخاب کدام تولیدکننده مصالح ساختمانی به کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز کمک می‌کند؟
• چگونه می‌توان هزینه ساخت‌وساز را به حداقل رساند؟

و هزاران سؤال دیگری که می‌تواند در ذهن هر سازنده‌ای به وجود بیاید. برای یافتن پاسخ این سؤالات در ادامه با ما همراه باشید:

مقاوم‌سازی ساختمان با استفاده از خرپا

یکی از راه‌های مقاوم‌سازی ساختمان استفاده از خرپاست. خرپاها سازه‌هایی مقاوم در برابر نیروهای خارجی اعمالی بوده که ازلحاظ اقتصادی نیز استفاده از آن‌ها مقرون‌به‌صرفه است. خرپا از اعضای مستقیم و بدون انحنا ساخته می‌شود که به‌طور مفصلی به هم متصل شده‌اند و تشکیل شبکه‌های مثلثی را می‌دهند. معمولاً از خرپاها برای مقاوم‌سازی سقف‌ها، دیوارها و پل‌ها بکار استفاده می‌شود.

برای اجرای خرپا در سازه باید از نحوه اتصال آن آگاهی داشته باشید. اتصال خرپا توسط پرچ کردن، پیچ و مهره یا جوش انجام می‌شود. برای ساخت خرپا از مقاطع فولادی مختلف مانند انواع تیرآهن‌های هاش و معمولی، انواع پروفیل و قوطی توخالی با اشکال مربع و مستطیل، انواع نبشی و سپری فولادی و انواع لوله استفاده می‌گردد.

خرپاها انواع و اشکال مختلفی دارند که از هریک در مواردی خاص استفاده می‌شود. از شکل‌های مختلف خرپا می‌توان به خرپای شیروانی، وتر موازی، ذوزنقه‌ای، پرات، وارن، کی، هاو، فینک، قوسی، پارکر و بالتیمور اشاره کرد.

مقاوم‌سازی ساختمان با استفاده از وال پست

استفاده از وال پست یکی دیگر از راه‌های مقاوم‌سازی ساختمان است. وال پست در ساختمان‌سازی به‌عنوان یک نگه‌دارنده در دیوار و سقف به کار می‌رود. وال پست‌ها وظیفه یکپارچگی دیوار را دارند و بدین ترتیب مانع تخریب دیوار در هنگام وارد آمدن نیروهای جانبی می‌شوند.

وال پست پروفیلی با نمره پایین است که به‌صورت کلاف در طول‌های مشخص تولید می‌گردد. وال پست‌ها در دو نوع وال پست عمودی یا قائم و وال پست افقی ساخته می‌شوند که هریک کاربرد خاص خود را دارد.
وال پست‌ها را می‌توان هم در ساختمان‌های بتنی و هم در اسکلت‌های فلزی به کار برد. در مورد اجرای آن نیز باید گفت که می‌توان وال پست را قبل از بتن‌ریزی یا بعد از آن در اسکلت قرار داد؛ اما هریک از این روش‌ها شرایط خاص خود را دارد که در هنگام انجام پروژه باید به آن توجه نمود.

برای اجرای وال پست جوشکار طبق نقشه‌های اجرایی وال پست را ساخته و آن در محل مشخص‌شده نصب می‌نماید. سپس بسته به روش انتخابی، مراحل بعدی دیوارکشی انجام می‌گردد.

توجه داشته باشید که در هنگام اجرای وال پست باید الزامات استاندارد 2800 و بندهای مرتبط مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان را در نظر گرفت.

مراحل ساخت اسکلت فلزی

اسکلت فلزی که به اسکلت فولادی یا سازۀ فلزی هم شهرت دارد از تیر و ستون‌هایی فلزی ساخته می‌شود. چدن، آهن کم‌کربن و درنهایت فولاد فلزهایی هستند که از دیرباز برای ساخت اسکلت فلزی بکار می‌رفته‌اند.

اسکلت فلزی یکی از روش‌های سریع و مقرون‌به‌صرفه در ساخت‌وساز است که تاکنون توانسته به‌خوبی نظر فعالان صنعت ساختمان را به خود جلب کند. استفاده از اسکلت فلزی می‌تواند سرعت ساخت‌وساز را بالا ببرد و وزن نهایی ساختمان را کاهش دهد. به همین دلیل اسکلت فلزی بهترین گزینه در اجرای ساختمان‌های بلند خواهد بود. همچنین به کمک اسکلت‌های فلزی می‌توان ساختمان‌هایی با طراحی متنوع ساخت.

البته اجرای اصولی مراحل ساخت اسکلت فلزی برای بهره‌مندی از مزایای آن ضروری است. ساخت پایه و فوندانسیون، ساخت ستون فولادی، نصب تیرهای فلزی، سیستم‌های سقف، سیستم بادبند و نازک‌کاری ازجمله این مراحل هستند که دقت در تمامی این مراحل الزامی خواهد بود. می‌توانید در مقاله مراحل ساخت اسکلت فلزی از جزئیات روش صحیح اجرای هر یک از این مراحل آگاهی یابید.

تیرآهن چیست و چه کاربردهایی دارد؟

تیرآهن یکی از پرکاربردترین انواع مقاطع فولادی است که در ساختمان‌سازی بیشترین استفاده را دارد. اغلب تیرآهن‌ها بر اساس نسبت بال‌ها و عرض جان دسته‌بندی‌های متفاوتی دارند. معروف‌ترین نوع نام‌گذاری تیرآهن‌ها بر اساس استاندارد آن‌هاست که بر این اساس 4 دسته تیرآهن به نام‌های INP، IPE، IPB و CPE وجود دارند. ازلحاظ وزنی نیز دو نوع تیرآهن سبک و سنگین وجود دارد.

تیرآهن در صنایع مختلفی مانند سدسازی و پل‌سازی به کار می‌رود اما بیشترین استفاده آن در صنعت ساخت‌وساز است. از کاربردهای تیرآهن می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• کاربرد تیرآهن در اسکلت سازه فولادی

• کاربرد تیرآهن در کفی ستون

• کاربرد تیرآهن در ستون‌ها

• کاربرد تیرآهن در تیرهای اصلی  – شاه‌تیر

• کاربرد تیرآهن در تیرک‌های میانی

• کاربرد تیرآهن در تیرهای باریک کرومیت

• کاربرد تیرآهن در تیرآهن خرپا

درصورتی‌که تیرآهن به‌صورت افقی در ساختمان‌سازی استفاده شود به آن تیر گفته می‌شود و درصورتی‌که به‌صورت عمودی به کار رود به آن ستون می‌گویند. تیرآهن در ساختمان‌سازی در چهار جایگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• ستون
• تیر اصلی
• تیر فرعی
• تیر کلاف

انواع روش وصله میلگرد

میلگردها برای افزایش تحمل نیروهای کششی و فشاری بتن به کار می‌روند اما گاهی طول آن‌ها کافی نبوده و احتیاج به اتصال میلگردها در کنار یکدیگر وجود خواهد داشت. هرچه اتصال میلگردها به‌صورت صحیح‌تری به کار رود سازه نهایی مستحکم‌تر خواهد بود.

وصله میلگرد‌ها باید با رعایت جزئیات و دقت لازم و مطابق با آنچه در نقشه‌های طراحی و مشخصات فنی ارائه شده است اجرا شود. بهتر است از وصله‌ها در مکان‌هایی که نیروها و تنش‌های وارد بر مقاطع کمتر باشد، استفاده کرد.

وصله مکانیکی (کوپلر)، وصله پوششی، وصله جوشی با قوس الکتریکی و وصله فورجینگ یا اتصال جوشی تحت‌فشار با گاز از وصله‌های پرکاربرد در ساختمان‌سازی محسوب می‌شوند. هریک از این اتصالات به‌نوبه خود نیز انواعی دارند که هریک در شرایط خاصی استفاده می‌گردند. انتخاب صحیح و متناسب با شرایط این اتصال‌ها نقش مهمی در استحکام ساختمان شما دارد بنابراین توصیه می‌شود اطلاعات کافی در این زمینه کسب نمایید. بدین منظور می‌توانید به مقاله کدام روش‌ وصله میلگرد را در پروژه‌تان بکار برید؟ مراجعه نمایید.

روش صحیح بستن میلگرد چیست؟

مرحله آرماتوربندی از مهم‌ترین مراحل ساخت‌وساز محسوب می‌شود که انجام درست آن استحکام ساختمان را تضمین می‌نماید. بستن میلگرد نیز جز مرحله آرماتوربندی به شمار می‌آید که باید پس از انجام مراحل برش و خم‌کاری میلگرد با دقت صورت بپذیرد. اگر شما هم ازجمله افرادی هستید که با پروژه‌های ساختمانی و به‌خصوص بخش آرماتوربندی سروکار دارید، بهتر است اطلاعاتی در مورد انواع گره برای بستن میلگرد، نکات اجرای میلگردها و بهترین نوع سیم برای بستن میلگرد داشته باشید. معمولاً برای بستن دو میلگرد به هم از مفتول نرم فلزی با قطر 1.5 تا 2 میلی‌متر استفاده می‌شود.

طراحان قبل از اجرای ساختمان محل بستن میلگردها در نقشه تعیین نموده که اجرای آن باید کاملاً مطابق با نقشه انجام شود. در بستن میلگردها از چهار نوع گره زیر استفاده می‌شود:

۱. گره ساده یا لغزان

۲. گره صلیبی

۳. گره پشت گردنی

۴. گره اصطکاکی

دقت داشته باشید که برای اجرای صحیح گره‌ میلگردها باید نکاتی را رعایت نمایید. به‌طور مثال اگر نیاز به برش میلگرد وجود داشت نباید از هوا و گاز برای برش استفاده کرد. همچنین برای انجام خم‌کاری حین گره میلگرد نباید عملیات حرارتی به کار رود.

نکات مهم برای برش میلگرد

میلگرد یکی از مصالح ساختمانی پرمصرف در ساخت‌وساز بوده که گاهی نیاز به برش آن‌ها نیز وجود دارد. برش میلگردها به روش‌های متفاوتی امکان‌پذیر است که به قطر و استاندارد میلگرد وابسته خواهد بود.

در حالت کلی دو شیوه سرد و گرم برای برش میلگردها وجود دارد. برش سرد یکی از روش‌های برش میلگرد در دمای پایین بوده که خواص آن را تغییر نداده و محصول برش داده‌شده به این روش، کیفیت بهتری خواهد داشت. در برش گرم میلگرد تا دمای نقطه ذوب گرم شده تا بتوان مولکول‌های فلز را در محل‌های مشخص از هم جدا کرد.

ابزارهای برش میلگرد نیز با توجه به سایز، ابعاد و وزن میلگرد انتخاب می‌شوند. دستگاه برش واتر جت، دستگاه اره نواری، دستگاه اره دیسکی، اره دستی، دستگاه اره‌لنگ، قیچی برش هیدرولیک، گیوتین برقی، قیچی دستی ساده، قیچی‌هایی نصب‌شده روی پایه میز، سنگ فرز، دستگاه حدیده و دستگاه خاموت زن از ابزارهای برش سرد و دستگاه پلاسما (هوا برش)، تیغ اره‌های دیسکی آتشی و دستگاه برش لیزر از ابزارهای برش گرم هستند.

باید نکاتی را هنگام برش میلگرد رعایت کرد. انتخاب متناسب یکی از ابزارهای برش میلگرد دستی، نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک یکی از این نکات است. استفاده از ابزار برش دستی و نیمه اتوماتیک تنها برای پروژه‌های کوچک امکان‌پذیر است؛ انتخاب ابزار برش تمام‌اتوماتیک برای پروژه‌های بزرگ منطقی‌تر خواهد بود؛ زیرا با این روش علاوه بر سرعت و دقت بالاتر، به نیروی انسانی کمتری نیز احتیاج خواهد بود.