پی، شالوده و فونداسیون از مهم‌ترین مفاهیم ساخت‌وساز هستند که ممکن است بسیاری از افراد تعریف درست آن‌ها را بلد نباشند یا تصور کنند که معنی و کاربرد تمامی آن‌ها یکی است. با خواندن این مقاله می‌توانید یک‌بار برای همیشه تفاوت پی و فونداسیون را یاد بگیرید و متوجه شوید که تفاوت آن‌ها با شالوده چیست. همچنین در این مقاله به تعریف شناژ و انواع شالوده نیز پرداخته شده است.
تعریف پی، شالوده و فونداسیون چیست؟
منظور از فونداسیون، همان Foundation در زبان انگلیسی است. این کلمه در زبان فرانسوی نیز کاربرد دارد و فونداسیون، در اصل تلفظ فرانسوی این کلمه است.
پی یک کلمه فارسی است که در لغت‌نامه دهخدا هم‌معنی با شالوده و فونداسیون آورده شده است. از نظر همین لغت‌نامه، شالوده یک کلمه ترکی است که معنای پایه یا بنیان یک بنا را می‌دهد.
اگر بخواهیم از نظر لغوی به پی، شالوده و فونداسیون نگاه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که هر 3 کلمه یک معنی دارند. در حالی‌که از نظر فنی بین آن‌ها تفاوت وجود دارد. به همین دلیل در ادامه معنای آن‌ها را به‌صورت مجزا از نظر فنی بررسی کرده‌ایم تا به تفاوت پی و فونداسیون پی ببریم.
فونداسیون چیست؟
فونداسیون پایین‌ترین بخش سازه و همان پایه و اساس یک بنا است که تمامی وزن سازه به آن منتقل می‌شود و باید از سازه در مقابل بارهای عمودی، جانبی و ... محافظت کند. در مورد تفاوت پی و فونداسیون باید بگوییم که فونداسیون، از ترکیب پی و شالوده ساخته می‌شود. ممکن است علاوه بر میلگرد و بتن، از آجر نیز به عنوان قالب بتن‌ریزی در ساخت فونداسیون استفاده شود. به همین دلیل هزینه‌های ساخت‌وساز به شدن به قیمت سیمان و قیمت میلگرد وابسته است. آجر رایج‌ترین ماده در قالب‌بندی فونداسیون است و پس از بتن‌ریزی در جای خود باقی می‌ماند تا استحکام فونداسیون افزایش پیدا کند. فونداسیون وظایف زیر را نیز بر عهده دارد:
- جلوگیری از نشست ناگهانی ساختمان
- توزیع نیروی ناشی از نشست در بخش‌های مختلف سازه، به نحوی‌که نحوه نشست آن‌ها با یکدیگر تفاوتی نداشته باشد.
- جلوگیری از شکستگی‌های ناشی از بارهای ساختمان و تخریب سازه
- جلوگیری از واژگون شدن سازه هنگام وارد شدن بارهای جانبی
پی چیست؟
پی در اصل همان فونداسیون تکی است که وظیفه انتقال بار یک ستون را بر عهده دارد و معمولاً شکل آن با شکل ستون برابر است. پی به‌صورت مستقل آرماتوربندی می‌شود و سپس آن را با استفاده از شناژ به پی‌های دیگر متصل می‌کنند تا ابتدا شالوده و سپس فونداسیون تشکیل شود. در صورتی‌که فونداسیون دارای پی و شناژ نباشد و به‌صورت یکپارچه آرماتوربندی و بتن‌ریزی شود، پی با فونداسیون یکی خواهد بود.
شناژ چیست؟
حال که صحبت از شناژ به میان آمد، بد نیست تعریف آن را نیز بدانید. شناژ یکی از عوامل تعیین‌کننده تفاوت پی و فونداسیون است. شناژ هم یک کلمه فرانسوی است که معنی زنجیر کردن می‌دهد و وظیفه آن، متصل کردن پی‌های منفرد و تقسیم بار ستون‌ها در کل فونداسیون است. معمولاً فاصله بین این پی‌های منفرد یا همان طول شناژ، از 5 متر تجاوز نمی‌کند.
شالوده چیست؟
شالوده همان ترکیب شناژ و پی است که در انواع مختلفی ساخته می‌شود و همانند فونداسیون، در ساخت آن از ترکیب میلگرد، بتن و آجر استفاده می‌شود. شالوده‌ها با استفاده از شناژهای مختلف به یکدیگر متصل می‌شوند و استفاده از آن‌ها باعث می‌شود که در فونداسیون فضای خالی به وجود بیاید و در مصرف میلگرد و بتن صرفه‌جویی شود. با توجه به قیمت اهن در حال حاضر، استفاده از انواع شالوده منطقی به نظر می‌رسد. در ادامه با انواع شالوده آشنا می‌شوید:
شالوده نواری
شالوده نواری ساده‌ترین نوع شالوده است که از ترکیب دو یا چند پی هم‌راستا تشکیل می‌شود و وظیفه آن تحمل بار ستون‌های هم‌محور است. با استفاده از شالوده نواری، تفاوت پی و فونداسیون برجسته می‌شود.
شالوده شبکه‌ای
شالوده شبکه‌ای ترکیبی از شالوده‌های نواری عرضی و طولی است که با استفاده از شناژ به یکدیگر متصل شده‌اند. وظیفه اصلی شالوده شبکه‌ای، تقسیم بار ستون‌های مختلف در طول شالوده‌های نواری است.
شالوده گسترده
گاهی اوقات برای افزایش مقاومت خاک و تقسیم بیشتر بارها، تعداد شالوده‌های نواری گسترش پیدا می‌کند و ترکیب چند شالوده شبکه‌ای، منجر به ایجاد شالوده یا همان فونداسیون گسترده می‌شود. از شالوده گسترده برای ساختمان‌های دارای متراژ بالا و جاهایی که مقاومت خاک کم است، استفاده می‌شود.
شالوده گسترده دارای انواع زیر است:
- شالوده گسترده ساده
- شالوده گسترده تیرچه دار
- شالوده گسترده سلولی
شالوده عمیق
شالوده عمیق نوعی شالوده است که ممکن است به‌صورت شبکه‌ای یا گسترده ساخته شود. تفاوت این شالوده با انواع دیگر، به عمق آن بر می‌گردد که ممکن است تا 9 متر هم برسد. از شالوده عمیق در پروژه‌هایی استفاده می‌شود که خاک آن‌ها مقاومت پایینی دارد. اگر خاک موجود رسی باشد، عمق این فونداسیون را به اندازه 3 متر پایین‌تر از لایه رس در نظر می‌گیرند. در مورد انواع دیگر خاک نیز عمق این فونداسیون باید بین 6 تا 9 متر باشد. یکی از راه‌های تشخیص شالوده عمیق، تقسیم کردن ارتفاع بر کوچک‌ترین قسمت افقی آن است. درصورتی‌که نتیجه از 6 بیشتر نشود، شالوده عمقی است.
شالوده عمیق توسط یک سازه رابط که به آن سر شمعی گفته می‌شود به سازه اصلی متصل می‌شود و از طریق سر شمعی، بار سازه را جذب و به لایه‌های پایین‌تر زمین منتقل می‌کند. فونداسیون عمقی دارای انواع زیر است:
- فونداسیون ته باربردی
- فونداسیون اصطکاکی
درصورتی‌که نوع فونداسیون یا شالوده مناسب برای پروژه‌تان را انتخاب کرده‌اید، می‌توانید مصالح موردنیاز برای ساخت آن را از سایت آهنگر بخرید. آهنگر یک فروشگاه آنلاین آهن‌آلات است که تنوع انواع مقاطع فولادی در آن بی‌نظیر است و قیمت میلگرد و سایر آهن‌آلات موجود در این سایت کاملاً منصفانه و نزدیک به قیمت درب کارخانه است. برای اثبات این ادعا می‌توانید قیمت میلگرد بناب در آهنگر را با قیمت آن در سایت‌های دیگر مقایسه کنید. همچنین اصالت و کیفیت کلیه محصولات موجود، توسط واحد کنترل کیفیت آهنگر تضمین می‌شود.