تفاوت بین ورق گرم و ورق سرد در درجه اول به نحوه تولید آن‌ها و در درجه دوم طبیعتاً به کاربرد آن‌ها برمی‌گردد. معایب و مزایای ورق سرد و گرم نیز با هم متفاوت هستند. قیمت ورق سرد به خاطر فرایند تولید طولانی‌تر و فناوری پیشرفته‌تر بیشتر از ورق گرم است. اگر برای کار خود نیاز به ورق فولادی دارید، بهتر است پاسخ سؤال‌هایی مثل «ورق گرم چیست؟» و «ورق سرد چیست؟» را بدانید. در این مقاله علاوه بر پاسخ به این سؤالات، به تفاوت ورق سرد و گرم از نظر کاربرد -قیمت- وزن- نحوه تولید-مزایا و معایب نیز پرداخته شده است:
1. روش تولید ورق گرم و ورق سرد چه تفاوتی با هم دارند؟
فولاد را در دمای بالای 900 درجه سانتی‌گراد که دمای تبلور آن است، می‌توان به راحتی شکل داد و به سایزهای مختلف درآورد. برای ساخت ورق گرم دمای شمشهای فولادی را بالا میبرند و سپس فولاد را وارد غلتک می‌کنند تا از ضخامت آن کاسته شود. به عبارتی با حرکت غلتک‌ها روی فلز مذاب، طول آن افزایش و ضخامت آن کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه این فرآیند، اسلب فولادی تبدیل به ورق فولادی گرم می‌شود. به خاطر درجه حرارت بالای فرایند تولید، به ورق گرم، ورق سیاه نیز می‌گویند. یکی از برترین تولیدکنندگان ورق سیاه، کارخانه لوله و پروفیل مشهد است.
در مقابل، ماده اولیه تولید ورق سرد، همان ورق سیاه است. قبل از شروع نورد سرد، روی ورق سیاه یک مرحله اسید شویی انجام می‌گیرد و لایه اکسیدی که در بالا گفتیم از سطح ورق برداشته می‌شود. پس از آن، مراحل پاک‌سازی، چربی زدایی، آنیل کردن، نورد تمپر و نورد کاهش سطح دومرحله‌ای، روی ورق انجام می‌گیرد. سپس در خط آماده‌سازی کویل، روکش دهی قلع و کرومیوم و روکش دهی پلیمری و برش ورق انجام می‌گیرد. در واقع با انجام تمامی این مراحل در دمایی نزدیک به دمای اتاق، مقاومت ورق سرد نسبت به وزنش افزایش پیدا می¬کند. یکی از مهمترین انواع ورق سرد، ورق روغنی است.
2. کاربرد ورق سرد و ورق گرم را بشناسید
ورق گرم بیشتر در صنایع بزرگ به کار میرود. اصولاً ورق گرم را به 2 صورت استفاده می‌کنند. یا از خود ورق گرم به صورت مستقیم استفاده می‌کنند یا آن را تبدیل به دیگر مقاطع فولادی کرده و مورداستفاده قرار می‌دهند. ورق گرم در دسته‌های زیر کاربرد دارد:
• تولید مقاطع فولادی دیگر مانند پروفیل و ورق سرد
• ساختمان‌سازی و برج‌سازی
• ساخت تانکر
• صنعت کشتیرانی
• ساخت خودرو
• سایر مصارف صنعتی و سنگین
قیمت ورق سیاه به دلیل نحوه تولید کم‌هزینه‌تر، ارزان‌تر است، اما از آنجایی که در صنایع وسیعی کاربرد دارد تقاضا برای آن نیز زیاد است.
ورق سرد به علت براق بودن و کیفیت ظاهری مناسب و استحکام بیشتر، در صنایع حساس بیشتر کاربرد دارد. صنایعی مانند:
• صنعت خودروسازی
• مبلمان اداری
• ساخت قفسه
• مصالح ساختمانی
• لوازم خانگی
3. مشخصات فیزیکی ورق گرم و سرد چه تفاوتی با یکدیگر دارد؟
انواع ورق گرم و انواع ورق سرد، از آلیاژهای مختلف فولاد ساخته می‌شوند. هر کدام از این آلیاژها خواص فیزیکی و شیمیایی خاص خود را دارا هستند. در ادامه با انواع آلیاژهای ورق سرد و گرم آشنا می‌شوید:
انواع ورق گرم
• ورق ST37
ورق ST37 از آلیاژ کم‌کربن ساخته می‌شود. درصد وزنی کربن در فولاد، با جوش‌پذیری و خواص مکانیکی آن ارتباط نزدیکی دارد. هر چقدر درصد کربن در آلیاژ کم باشد، میزان جوش‌پذیری آن بیشتر است. در نتیجه ورق ST37 جوش‌پذیری مطلوب‌تری در مقایسه با سایر ورق‌های گرم دارد، اما وزن بیشتری هم دارد که از معایب آن محسوب می‌شود.
• ورق ST52
ورق ST52 وزن کمتری نسبت به ورق ST37 دارد؛ مقاومت و استحکام آن در برابر فشارهای کششی نیز بیشتر است؛ اما از آنجایی که درصد کربن کمتری دارد، قابلیت جوش‌پذیری آن نسبت به ورق ST37 کمتر است. برای آشنایی با کارخانه‌های تولیدکننده ورق ST52 و ST37، مقاله «کارخانه های تولیدکننده ورق سیاه» را مطالعه کنید.
انواع ورق سرد
• ورق ST12
ورق ST12 نوع پردازش‌شده ورق گرم است، ولی استحکام بیشتری نسبت به ورق گرم دارد. این نوع ورق با عنصر قالب کروم تولید می‌شود که بسیاری از معایب ورق¬های گرم را برطرف کرده و آن را تبدیل به ورقی با استحکام بیشتر می‌کند.
• ورق ST13
ورق st13 دارای قابلیت کششی معمولی است و در تولید آن از عناصر فلزی مثل سیلیسیوم، گوگرد، کربن و فسفر استفاده می‌شود.
• ورق ST14
ورق st14 قابلیت فوق کششی دارد و در مصارف تخصصی صنایع گوناگون مورداستفاده قرار می‌گیرد.
در صنعت فعالیت‌های ثانویه دیگری نیز روی ورق سرد انجام می‌دهند تا خصوصیات ورق سرد را بسته به کاربرد موردنظر تغییر دهند. ورق سرد گالوانیزه، ورق سرد رنگی و ورق سرد قلع اندود همه نوعی از ورق سرد هستند.
• ورق سرد گالوانیزه
اصولاً گالوانیزه کردن مقاطع فولادی به‌منظور افزایش مقاومت آن‌ها در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی اتفاق می‌افتد. در ابتدا سطح ورق را با یک‌لایه روی پوشش می‌دهند تا از سطح فلز محافظت کند، سپس ورق را به دو روش حمام روی یا الکتروگالوانیزاسیون تبدیل به ورق گالوانیزه می‌کنند.
• ورق سرد رنگی
ماده اولیه تولید ورق سرد رنگی همان ورق گالوانیزه است که سمباده کاری می‌شود و با غلتک‌های مخصوصی برس کاری شده و سپس پوشش رنگی ضدزنگ دیگری روی آن قرار می‌گیرد.
این نوع ورق مقاومت زیادی در برابر انواع رطوبت و خوردگی دارد.
• ورق قلع اندود
این نوع ورق از 2 طرف با 2 لایه قلع پوشیده شده است تا مقاومت مطلوبی در برابر خوردگی پیدا کند. قلع اندود کردن یکی از روش‌های قدیمی برای تولید مقاطع فولادی ضدزنگ است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید به مقاله «مشخصات انواع ورق فولادی» مراجعه کنید.
4. محاسبه وزن ورق گرم و سرد چگونه است؟
روش محاسبه یا همان فرمول محاسبه وزن ورق سرد و گرم یکی است. برای به دست آوردن وزن ورق باید ضخامت، طول و عرض ورق را بدانید تا حجم ورق را به دست آورید. سپس حجم را ضرب در عدد p که همان چگالی فولاد است کنید.
فرمول محاسبه وزن ورق به شکل زیر است:
M=V*P
V= (mm) ضخامت (m)*عرض(m)* طول
P=چگالی فولاد=7.860
همان‌طور که گفتیم وزن ورق بسته به عرض، ضخامت و طول آن متفاوت است. این وزن بر مبنای هر شیت محاسبه می‌شود. هر چه وزن ورق به وزن جدول اشتال نزدیک باشد، کیفیت ورق بهتر خواهد بود. مطالعه «راهنمای خرید ورق سیاه» به شما در انتخاب ورق با کیفیت و استاندارد، کمک زیادی خواهد کرد.
در این مقاله سؤالاتی مثل «ورق سرد چیست» و «ورق گرم چیست» را پاسخ دادیم روش تولید آن‌ها را شرح دادیم. انواع ورق سرد و گرم را بیان کردیم. برای خرید ورق‌های فولادی باید تفاوت ورق سرد و گرم از نظر کاربرد -قیمت- وزن- نحوه تولید-مزایا و معایب آن‌ها را بدانید. مخصوصت از این نظر که قیمت آهن و به طبع آن مقاطع فولادی در سال‌های اخیر گران شده است، خرید آگاهانه قسمت زیادی از هزینه‌های قابل‌اجتناب شما را به‌راحتی کاهش می‌دهد.