اخیراً در سازه‌های ساختمانی از میلگرد بستر به‌جای وال پست استفاده می‌کنند. دلیل استفاده از آن‌ها نیز راحتی نصب، سبک کردن سازه، استحکام بالا، ایجاد اتصال قوی دیوارهای دوجداره و انعطاف‌پذیری بیشتر این نوع از میلگرد است. اما بهتر است قبل از هر چیزی بدانید میلگرد بستر چیست؟ وال پست چیست؟ نحوه اجرای وال پست با میلگرد بستر چگونه است. همچنین باید با فرق وال پست با میلگرد بستر، جایگزین میلگرد بستر و جایگزین وال پست آشنایی کامل داشته باشید.
از وال پست چه می‌دانید؟
وال پست‌ها معمولاً یک چهارچوب از جنس ناودانی، قوطی پروفیل و نبشی هستند. کاربرد اصلی وال پست در توزیع صحیح نیروهای وارد شده بر دیوار نمایان می‌شود. اگر دیوار به‌صورت اصولی با اسکلت اصلی ساختمان درگیر نباشد، با وقوع سوانح مختلف، ممکن است خسارت‌های مالی و یا جانی مختلفی به بار آورد یا سازه به‌یک‌باره فرو ریزد. به طور خلاصه وال پست باعث می‌شود ساختمان‌ها در برابر نیروی وارد شده، عکس‌العملی یکپارچه نشان دهند. استاندارد ساخت وال پست، مطابق با استاندارد 2800 است.
در حقیقت وال پست را می‌سازند تا از خسارت‌های وارد شده به ساختمان در اثر زلزله، جلوگیری شود. اتصال وال پست به تیرها و ستون‌ها معمولاً از طریق پیچ و مهره یا جوشکاری صورت می‌گیرد. از جوشکاری در استانداردهای اروپایی کمتر استفاده شده و از روش پیچ و مهره بیشتر استفاده می‌شود. اما در ایران برای اتصال وال پست به دیوار، روش جوشکاری همچنان مورد تائید بوده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای آشنایی بیشتر و بررسی تخصصی‌تر درباره این محصول به مقاله «وال پست چیست» مراجعه کنید.
با کاربرد وال پست چقدر آشنایی دارید؟
کاربرد وال پست‌ها در ساخت میان قاب سازه‌ای و میان قاب غیر سازه‌ای به چشم می‌خورد و بسیار در برابر زلزله مقاوم است. از دیگر کاربرد این المان میتوان به نگهداری نمای بیرونی، پنجره، عایق‌ها، تأسیسات، پرداخت داخلی و درب اشاره کرد.
در چه محل‌هایی از وال پست استفاده می‌شود؟
از وال پست در محل‌های مختلفی برای مقاومت در برابر زلزله استفاده می‌شود که انواع آن‌ها را در لیست زیر می‌بینید:
• اجرای وال پست در میان‌قاب
• اجرای وال پست در تقاطع دیوارهای غیر سازه‌ای
• اجرای وال پست در کنار بازشو
• اجرای وال پست در جان‌پناه
انواع وال پست ازنظر ظاهری
حال که با مشخصات وال پست آشنایی پیدا کردید بهتر است انواع آن را نیز بشناسید؛ وال پست‌ها ازنظر ظاهری به دودسته زیر تقسیم می‌شوند:
• وال پست قائم
• وال پست افقی یا تیرک
میلگرد بستر چیست؟
به یک جفت مفتول طولی تغییر شکل یافته، میلگرد بستر می‌گویند. این نوع مفتول‌های طولی، می‌بایست دارای مفتول‌های عرضی جوش داده شده به‌صورت خرپایی یا نردبانی باشند تا بتوان به آن‌ها میلگرد بستر گفت. در تیغه‌های بلوکی یا دیوارها، برای مهار کردن نیروی خارجی به سازه، از میلگرد بستر (از نوع خرپایی یا نردبانی) استفاده می‌شود. بنابراین میلگرد بستر را میتوان به‌عنوان یک وال پست افقی در نظر گرفت.
میلگرد بستر در ابعاد مختلف و متناسب با درزهای ملات تولید می‌شود که باید در همین درزهای ملات، بین ردیف‌های واحد بنایی نصب شود. در ساختمان‌سازی، هدف استفاده از مصالح خاص، غلبه بر نیروهای کششی و فشاری است؛ به همین دلیل از بتن، برای مقاومت در برابر نیروی فشاری استفاده می‌کنند و بهترین راه ایجاد مقاومت در برابر نیروی کششی، استفاده از میلگرد بستر است.
در ساخت میلگرد بستر حتماً به بحث رطوبت ملات ساختمان توجه کنید؛ اگر ملات یا میلگرد بستر دارای رطوبت باشند، میلگرد بستر به مرور زمان زنگ‌زده و به مقاومت سازه کمکی نخواهد کرد و بالعکس باعث از بین رفتن آن می‌شود. با توجه به اینکه استفاده از فولاد ضدزنگ، هزینه اتمام پروژه را افزایش می‌دهد، میتوان میلگرد بستر گالوانیزه استفاده کرد.
به دنبال استفاده از میلگرد بستر گالوانیزه، امکان استفاده از میلگرد آجدار نیز فراهم خواهد شد که امتیاز برتری در مصالح ساختمانی خواهد داشت. پیشنهاد ما برای خرید میلگرد آجدار برای استفاده در ساخت میلگرد بستر، انتخاب مشهورترین کارخانه تولیدی فولاد و میلگرد، یعنی کارخانه مجتمع فولاد ظفر بناب است. چراکه در حال حاضر قیمت میلگرد ظفر مقرون به‌صرفه و اقتصادی است.
البته به خاطر داشته باشید قیمت میلگرد هم از مؤلفه‌های مؤثر در هزینه تمام‌شده یک پروژه است.
مشخصات میلگرد بستر
میلگرد بستر ازلحاظ جنس به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:
• استنلس استیل
• فولاد گالوانیزه
همچنین فولاد استفاده شده در ساخت مفتول می‌بایست از حداقل تنش تسلیم 450 مگا پاسکال و حداقل تنش نهایی 550 مگا پاسکال بهره برده باشد. معمولاً میلگردهای بستر، برای جلوگیری از خوردگی و زنگ‌زدگی، دارای پوشش گالوانیزه یا پوشش اپوکسی هستند. همچنین، برای بهبود پیوستگی بین ملات و میلگرد، مفتول‌های طولی دارای سطح آجدار بوده و مفتول‌های میانی سطح صاف هستند.
نحوه اجرای وال پست با میلگرد بستر چگونه است؟
اجرای وال پست با میلگرد بستر معمولاً به 2 روش افقی و عمودی انجام می‌شود:
• در روش عمودی در فضای خالی ایجادشده بین بلوک‌ها، میلگردها را به‌صورت عمودی قرار می‌دهند و آن‌ها را فیکس می‌کنند. به این دیوارها CMU که مخفف Concrete Masonry Unit است، می‌گویند.
• در روش افقی اجرای میلگرد بستر، با استفاده از میلگرد کلافی که قطر 4 الی 6 میلیمتر دارد، ظاهری مانند نردبان یا خرپا تولید می‌کنند که عرض میلگرد بستر می‌بایست با عرض دیوار تنظیم شود. معمولاً عرض میلگرد بستر را حدوداً 2 الی 3 سانتی‌متر کمتر از قطر آن در نظر می‌گیرند تا میلگرد بستر کاملاً در ملات پنهان شود.
وزن میلگرد بستر در وال پست چقدر است؟
محاسبه وزن میلگرد بستر در وال پست دارای روش‌های مختلف و فرمول خاص خود است. فرمول محاسبه وزن میلگرد بستر را در ادامه می‌بینید:
فرمول ذکر شده در بالا، یک روش قدیمی برای محاسبه وزن میلگرد بستر است. اما امروزه به جای آن از استاندارد ISO3132 استفاده می‌شود که یک استاندارد میلگرد بستر فوق‌العاده کاربردی است. فرمول ذکر شده در این استاندارد به شرح ذیل است:
با کارخانه‌های تولیدکننده میلگرد بستر آشنا شوید
از بهترین و مطمئن‌ترین کارخانه‌های تولید میلگرد می‌توانیم به کارخانه تولیدی صنعتی فایف اشاره کنیم که در شهر اصفهان واقع و در سال 1370 تأسیس شده است. در حال حاضر شرکت فایف تنها تولیدکننده میلگرد است؛ چراکه دیگر کارخانه‌ها استانداردهای لازم جهت تولید این مقطع فولادی را ندارند.
فرق وال پست با میلگرد بستر چیست؟
با مطالعه مطالب بالا به این نتیجه رسیدیم که مهم‌ترین تفاوت میلگرد بستر با وال پست در موارد زیر است:
1. وال پست ها به وسیله ناودانی و قوطی و میلگردهای بستر، از میلگردی با قطر 4 میلیمتر تولید می‌شوند.
2. اجرای میلگرد بستر از اجرای وال پست آسان‌تر است.
3. اجرای میلگرد بستر زمان کمتری نیاز دارد.
4. میلگرد بستر بسیار مقرون به صرفه‌تر است.
5. وال پست دارای توان تحمل بیشتر در مقابل نیروهای برشی و فشار است.
6. برای اجرای وال پست نیاز به جوشکار و نیروهی متخصص دارید.
با جایگزین وال پست و جایگزین میلگرد بستر آشنا شوید
البته میلگرد بستر خود جایگزین وال پست محسوب می‌شود، استفاده از آن سرعت کار را بالا می‌برد و از نظر اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه‌تر است. با این حال، بر اساس استاندارد 2800 برای دیوارهایی که طول آن‌ها 40 برابر ضخامت دیوار است، باید وال پست اجرا شود. درصورتی‌که طول دیوار کمتر بود، می‌توانید از مش فایبرگلاس به عنوان جایگزین وال پست و جایگزین میلگرد بستر استفاده کنید.
این مش‌ها به‌صورت نوارهایی با تراکم 100 و 40 گرم در مترمربع تولید می‌شوند . از نوع تراکم 100 میتوان به‌صورت فاصله‌دار و از نوع تراکم 40 آن میتوان به‌صورت سرتاسری استفاده کرد. نوارهای فایبرگلاس با الزامات استاندارد 2800 نیز مطابقت دارند و استفاده از آن‌ها وزن دیوار را کاهش می‌دهد.
در مقاله «فرق وال پست با میلگرد بستر» دریافتید که میلگرد بستر در وال پست استفاده می‌شود. همچنین با تمامی مؤلفه‌ها و پارامترهای وال پست و نحوه اجرای اجرای وال پست با میلگرد بستر آشنا شدید و آموختید که جایگزین وال پست و جایگزین میلگرد بستر چیست. لازم به ذکر است، قیمت میلگرد بستر و تمام مقاطع فولادی دیگر به قیمت آهن بستگی دارد.