میلگرد یکی از حیاتی‌ترین و حساس‌ترین اعضا در یک پروژه ساختمانی است که در صورت آسیب دیدن و عدم نگهداری صحیح، می‌تواند ضرر و زیان بزرگی را به پروژه تحمیل کند. برخی تصور می‌کنند که نگهداری میلگرد در فضای باز تا زمان بتن‌ریزی و زنگ زدن اندک آن، مشکلی ایجاد نمی‌کند و می‌توان از چنین میلگردی به راحتی و بدون هیچ‌گونه عملیات اضافی، استفاده کرد. اگر شما هم به این موضوع باور دارید، توصیه ما این است که این مقاله را تا انتها بخوانید تا نظرتان عوض شود.
چرا نگهداری صحیح میلگرد اهمیت دارد؟
قبل از این که به سراغ مسائل فنی، کیفیت سازه و ... برویم، باید در مورد قیمت میلگرد صحبت کنیم. در دهه‌های هشتاد و نیمه اول دهه نود شمسی، قیمت میلگرد سال به سال جهش چندانی نداشت و ساخت و ساز با این مقطع فولادی، بسیار به صرفه بود. چرا که معمولاً شیب تورم میلگرد از شیب تورم مسکن، بسیار کندتر بود. یکی از دلایل رشد روزافزون سازه‌های بتنی در این سال‌ها هم همین موضوع بود.
در سال‌های پایانی دهه نود شمسی، اوضاع کمی تغییر کرد و عوامل متعددی مثل تحریم‌های بین‌المللی، همه‌گیری کرونا و ... باعث شد که هزینه‌های تولید آهن‌آلات افزایش سرسام‌آوری داشته باشد. به عنوان مثال میلگردی که در ابتدای سال 99 حدود 6.000 تومان قیمت داشت، در انتهای همین سال به محدوده 14.000 تومان رسید و دیگر سهل‌انگاری در حمل و نگهداری آن، جایز نبود.
به غیر از ارزشمند بودن میلگرد، برخی از الزامات قانونی، اجازه استفاده از میلگرد زنگزده را نمی‌دهد و همین موضوع، نگهداری صحیح از آن را الزامی می‌کند.
الزامات قانونی در مورد استفاده از میلگرد زنگزده
بزرگ‌ترین مرجع قانونی برای نحوه به کارگیری میلگرد در بتن، آیین‌نامه بتن ایران یا آبا است که مطالعه بندهای زیر از این آیین‌نامه، احتمالاً نظر شما در مورد عدم توجه به زنگ‌زدگی میلگرد را عوض می‌کند:
- میلگردهایی که زنگ‌زدگی آنها تا حد پوستهپوسته شدن پیشرفت کرده است، به هیچ عنوان قابل استفاده در بتن نیستند.
- میلگردهایی که دچار زنگ‌زدگی شده‌اند و این زنگ‌زدگی تا حد پوسته شدن پیشرفت نکرده، باید تحت عملیاتی مثل ماسه پاشی قرار بگیرند تا زنگ آنها رفع شود. پس از ماسه پاشی، باید آزمون‌های خواص مکانیکی روی آنها انجام شود و در صورت تغییر پارامترهای مربوطه، میلگرد قابل استفاده در بتن نیست.
- در صورتی که زنگ‌زدگی میلگرد آجدار در حدی باشد که قطر اسمی آن از رواداری‌های ذکر شده در استاندارد ISIRI 3132 کمتر باشد، نباید از آن استفاده کرد.
چگونه از میلگرد به صورت صحیح نگهداری کنیم؟
نگهداری صحیح از میلگرد، چند مرحله دارد که هیچ‌کدام از این مراحل، چندان پیچیده و هزینه‌بر نیستند و تنها توجه به برخی نکات ساده را می‌طلبند:
دقت در هنگام خرید:
فرقی نمی‌کند که میلگرد را از بازار آهن بخرید یا از بورس کالا، درب کارخانه و شرکت‌های بازرگانی. در خرید از تمامی این مراجع، همیشه راهی برای کنترل کیفیت میلگرد وجود دارد. احتمالاً خرید از درب کارخانه و بورس کالا، مطمئن‌ترین راه‌ها برای خرید میلگرد سالم به شمار می‌رود. چرا که میلگرد ارسالی توسط کارخانه توسط واحد کنترل کیفیت تحت آزمون‌های لازم قرار گرفته است. این موضوع در مورد شرکت‌های بازرگانی و فروشندگان آنلاین میلگرد هم صدق می‌کند، چرا که آنها هم پیش از تحویل، میلگرد را از نظر کیفیت، کنترل می‌کنند و معمولاً در صورت نارضایتی، بار را باز می‌گردانند.
در مراجعه به بازار آهن هم خاطرتان باشد که به علامت اختصاری حک شده دقت کنید که حتماً با علامت اعلام شده توسط کارخانه سازنده یکی باشد، چرا که این علامت تضمین‌کننده کیفیت کالا و اصالت آن است.
دقت در هنگام تحویل:
بررسی ظاهری بار و تطبیق دادن آن با فاکتور خرید، مهمترین نکته‌ای است که باید در این مرحله به آن توجه کنید. پس از آن هم حمل و نقل میلگرد تا محل انبار اهمیت دارد، آن هم به نحوی که منجر به ایجاد تاب و پیچ خوردن میلگرد نشود. بهترین روش در این مرحله، استفاده از جرثقیل و بستن صحیح بندیل های میلگرد است و تا آن جایی که می‌توانید، از حمل دستی آن توسط نیروی انسانی و از محل بارگیری تا انبار، خودداری کنید.
استفاده از انبار سرپوشیده
تا آنجایی که امکان دارد، میلگردها را در فضای باز انبار نکنید و اگر چاره دیگری ندارید، حتماً روی آنها را بپوشانید. البته پوشاندن آنها به این معنی نیست که میلگردها را مستقیم روی زمین قرار دهید و سپس روی آنها گونی بکشید. بلکه باید توسط پالت یا چهارتراش چوبی، بین میلگرد و زمین فاصله ایجاد کنید، چرا که جذب رطوبت خاک، منجر به زنگ زدن میلگرد می‌شود.
در انبار میلگرد هم رعایت اصول بالا ضروری است. مزیت بزرگ استفاده از انبار سرپوشیده برای میلگرد این است که در آن می‌توانید میلگردها را بر اساس سایز و گرید دسته‌بندی کنید و بندیل ها را با فاصله نسبت به یکدیگر قرار دهید تا از ساییده شدن میلگردها به یکدیگر جلوگیری شود. مهمترین نکته در این مرحله، توجه به تهویه انبار و جلوگیری از انباشت رطوبت در آن است.
زنگ‌زدایی میلگرد
از آنجایی که ماهیت فولاد کربنی این است که به سرعت با اکسیژن واکنش نشان می‌دهد، احتمال زنگ زدن اندک آن حتی در صورت نگهداری صحیح، وجود دارد. برای جلوگیری از زنگ زدن میلگرد، راههای زیادی مثل اپوکسی و گالوانیزه کردن آن و همچنین آغشته کردن آن به برخی مواد شیمیایی وجود دارد که با مطالعه کردن مقاله « 6 روش تقویت میلگردهای فولادی در برابر خوردگی» می‌توانید بیشتر با آنها آشنا شوید.
خرید میلگرد استیل و گالوانیزه می‌تواند شما را از دردسرهای این مرحله نجات دهد، اما قیمت آنها به مراتب از قیمت میلگرد آجدار معمولی بیشتر است.
اگر قصد خرید میلگرد را دارید، به این نکته توجه کنید که در کنار توجه به قیمت آهن، آن را از جایی بخرید که کیفیت آن را برای شما تضمین کند. تحویل گرفتن میلگرد به همراه برگه تضمین کیفیت، خیال شما را راحت می‌کند و دردسرهای نگهداری و زنگ‌زدایی آن را کاهش می‌دهد. آهنگر یکی از فروشگاه‌های آنلاین آهن‌آلات است که از یک واحد QC کارکشته بهره می‌گیرد و کیفیت بالای بار میلگرد شما را تضمین می‌کند.