با توجه به افزایش روزافزون استفاده از مقاطع فولادی در زندگی روزمره شناخت آن‌ها می‌تواند برای هر فردی مفید باشد به‌خصوص برای مهندسان فعال در حوزه صنعت.
ورق روغنی یکی از این مقاطع است که اتفاقاً کاربرد بسیاری هم دارد. پس بهتر است بدانید ورق روغنی چیست؟ انواع آن کدام‌اند و کاربردهای هریک از این انواع چیست؟
البته داشتن این اطلاعات تنها آغاز ماجراست و اگر نیاز به ورق روغنی داشته باشید حتماً باید نکات مربوط به راهنمای خرید ورق روغنی را نیز مطالعه کنید.
اما ما در این مقاله علاوه بر پاسخگویی به سؤالات بالا به شما خواهیم گفت مشخصات ورق روغنی چیست و تفاوت آن با ورق سیاه و ورق گالوانیزه چیست؟ با ما همراه باشید.
ورق روغنی چیست؟
در این بخش می‌خواهیم به‌طور خلاصه به شما بگوییم ورق روغنی چیست؟
ورق روغنی یا همان ورق سرد مقطع فولادی مسطح است که با روش نورد سرد از ورق سیاه تولید می‌شود.
طی مراحل تولید به این ورق‌ها فشار زیادی وارد شده و به همین دلیل مقاومت بالایی پیدا می‌کنند. اغلب این ورق‌ها را برای جلوگیری از زنگ‌زدگی روغن‌کاری می‌کنند و به همین دلیل سطح صیقلی و صافی دارند.
انواع ورق روغنی کدام‌اند؟
در حالت کلی باید انواع ورق روغنی به سه دسته عمده تقسیم می‌شوند که هریک مشخصات خاص خود را داشته و بر اساس همین مشخصات کاربردهای ویژه‌ای هم دارند:
1. ورق روغنی St12:
ورق روغنی St12 یا ورق روغنی معمولی، نسبت به دیگر انواع ورق‌های روغنی کاربرد بیشتری دارد.
2. ورق روغنی St13:
ورق روغنی St13 که به ورق روغنی نیمه‌کششی هم شهرت دارد، قابلیت کشسانی پایینی داشته و بیشتر در مواردی به کار می‌رود که نیاز به پرس‌کاری با عمق کم وجود دارد.
3. ورق روغنی St14:
این نوع ورق که در بازار به ورق روغنی فوق کششی با قابلیت کشسانی بالا هم شهرت دارد بیشتر برای پرس‌کاری‌های عمیق مورد استفاده قرار می‌گیرد. خودروسازان ورق روغنی St14 را بیشتر از سایر انواع ورق روغنی مورد استفاده قرار می‌دهند.
البته ورق‌های روغنی انواع دیگری هم دارد. ورق روغنی EK2 که دارای خاصیت لعاب پذیری بالایی بوده و به همین دلیل بیشتر برای ساخت لوازم‌خانگی از این نوع ورق استفاده می‌شود. همچنین ورق St16 (ورق فوق فوق کشش) و ورق ضدزنگ QSTE از دیگر ورق‌های روغنی محسوب می‌شوند.
مشخصات ورق روغنی
ورق‌های روغنی به دلیل روش نورد سردی که در تولیدشان به کار می‌رود، از مقاومت و استحکام بالایی برخوردارند و به همین دلیل هم در صنعت کاربرد زیادی دارند. همچنین سطح این ورق‌ها بسیار صاف و صیقلی است که می‌تواند در کاربردهای تزئینی مورد استفاده قرار بگیرند. ابعاد دقیق از دیگر ویژگی‌های این ورق‌هاست که استفاده از آن‌ها را در برخی کاربردها ضروری می‌کند.
مشخصات مکانیکی انواع ورق‌های روغنی در جدول زیر آمده است:
|
عناصر موجود در هر نوع ورق روغنی
|
|
ردیف
|
نوع ورق روغنی
|
کربن
|
منگنز
|
فسفر
|
گوگرد
|
|
1
|
St12
|
0.15
|
0.6
|
0.05
|
0.035
|
|
2
|
St13
|
0.1
|
0.5
|
0.04
|
0.035
|
|
3
|
St14
|
0.08
|
0.45
|
0.03
|
0.03
|
|
4
|
St16
|
0.06
|
0.45
|
0.03
|
0.02
|
جدول 1: مشخصات مکانیکی ورق‌های روغنی
شما می‌توانید در جدول بعدی ترکیبات عناصر موجود در انواع ورق روغنی را مشاهده کنید:
|
مشخصات انواع ورق روغنی
|
|
ردیف
|
نام ورق روغنی
|
مقاومت تسلیم (مگا پاسکال)
|
مقاومت کششی (مگا پاسکال)
|
درصد کشیدگی در دقیقه
|
|
1
|
St12
|
<280
|
270 تا 410
|
28
|
|
2
|
St13
|
<240
|
270 تا 370
|
34
|
|
3
|
St14
|
<210
|
270 تا 350
|
38
|
جدول 2: ترکیب عناصر هر یک از انواع ورق‌های روغنی
کاربردهای ورق روغنی
حال که با مشخصات ورق روغنی آشنا شدیم به سراغ کاربردهای هریک از انواع ورق‌های روغنی می‌رویم. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم ورق روغنی کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد اما هر یک از انواع ورق روغنی با توجه به ویژگی‌های و مشخصاتش در صنعتی خاص کاربرد دارد.
در جدول زیر می‌توانید کاربردهای هریک از انواع ورق روغنی را در صنایع مختلف ببینید:
|
برخی کاربردهای ورق روغنی
|
|
ردیف
|
نوع ورق روغنی
|
کاربرد
|
|
1
|
St12
|
ساخت قطعات الکترونیکی، کانتینر سازی، اتومبیل‌سازی، پوسته کوره، کشتی‌سازی، صنعت ساختمان‌سازی و عمران، مخازن تحت‌فشار
|
|
2
|
St13
|
ساخت لوازم‌خانگی و اداری، خودروسازی، ساخت سازه‌های صنعتی و ساختمانی
|
|
3
|
St14
|
ساخت فیلتر اتومبیل و ساخت بدنه اتومبیل‌ها
|
|
4
|
EK2
|
اجاق‌گازهایی که صفحه فلزی لعاب گیر
|
|
5
|
QSTE
|
قطعات زیرین اتومبیل
|
جدول 3: کاربردهای انواع ورق روغنی
کاربردهای ورق روغنی در صنایع مختلف هم برای موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
1. یخچال‌سازی: برای ساخت درب و بدنه یخچال و سینی پشت یخچال
2. رادیاتورسازی: بدنه رادیاتور و کانتور رادیاتور
3. صنایع روشنایی: کاور محصولات روشنایی و قطعات داخلی
4. اجاق‌گاز: صفحه زیر اجاق‌گاز و سینی پشت فر گاز
5. هود سازی: بدنه، چیمنی و سینی پشت هود
6. آبگرم کن سازی: ساخت بدنه آبگرم کن
7. صنایع تهویه مطبوع: کاور و قطعات داخلی تهویه
8. فیلترسازی: ساخت فیلترهای کششی و برشی و صافی
9. منابع ذخیره‌سازی: کپسول‌های آتش‌نشانی
10. ساختمان‌سازی: ساخت کابین‌های آسانسور
11. تابلو برق: ساخت اسکلت و کاور تابلو برق
همچنین از این ورق‌ها در ساخت درب‌های ضد سرقت، کابینت سازی، ساخت پنکه سقفی و انواع تابلوهای آموزشی و راهنمایی و رانندگی نیز استفاده می‌شود.
تفاوت ورق روغنی و ورق سیاه
اول‌ازهمه تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی به روش تولید آن‌ها بازمی‌گردد. ورق سیاه با نورد گرم و در دمای بالاتر از 800 درجه و ورق روغنی با روش نورد سرد در دمایی نهایتاً تا 200 درجه سانتی‌گراد تولید می‌شود. همین امر سبب خواهد شد که ورق‌های نورد گرم ظاهری تیره‌تر داشته باشند.
از طرف دیگر روی ورق‌های روغنی یکسری فرایندهای آنیلینگ اضافی صورت می‌گیرد که خود منجر به این خواهد شد که این ورق‌ها دارای سطحی صاف‌تر و صیقلی‌تر باشند.
از دیگر تفاوت‌های ورق روغنی و ورق سیاه استحکام بالاتر ورق‌های روغنی است که درنتیجه فشار زیادی که طی نورد سرد به آن‌ها وارد می‌شود به دست می‌آورند. درنهایت ورق‌های روغنی دارای ضخامت کمتر و ابعاد دقیق‌تری نسبت به ورق‌های سیاه هستند.
تفاوت ورق روغنی و ورق گالوانیزه
در مورد تفاوت ورق روغنی و ورق گالوانیزه باید گفت که این ورق‌ها به دلیل فرایند ساخت متفاوت، طول عمر، قیمت، ابعاد و کاربری متفاوتی دارند.
ورق‌های گالوانیزه طول عمر بالاتری دارند و شاید به همین دلیل است که قیمت ورق روغنی از این نوع ورق‌ها پایین‌تر است. ورق‌های روغنی ظاهر بهتری داشته و ابعاد کوچک‌تری هم دارند. ورق‌های گالوانیزه را در ضخامت‌های 0.6 تا 6 میلی‌متر تولید می‌کنند درحالی‌که ورق‌های روغنی در ضخامت 0.3 تا 3 میلی‌متر موجودند.
در این مقاله به شما گفتیم ورق روغنی چیست؟ چه تفاوت‌هایی با ورق سیاه و ورق گالوانیزه دارد. همچنین شما را با انواع ورق روغنی St12، St13 و St14 آشنا کردیم و مشخصات مکانیکی و شیمیایی هریک را به شما معرفی کردیم. درنهایت هم کاربردهای ورق روغنی را به تفکیک انواع آن برای شما تشریح شد تا با توجه به قیمت آهن شما بتوانید بهترین و متناسب‌ترین ورق روغنی موجود در بازار را برای نیازتان انتخاب کنید.