در این نوشته تفاوت ورق سیاه و ورق گالوانیزه را بررسی می‌کنیم، به‌صورت کوتاه در مورد اینکه ورق سیاه و ورق گالوانیزه چیست صحبت می‌کنیم و شما بعد از خواندن این مقاله نه‌تنها در مورد تفاوت ورق سیاه و ورق گالوانیزه مطلع خواهید شد بلکه در مورد ویژگی‌های ورق گالوانیزه و ورق سیاه خواهید خواند و درنتیجه خواهید توانست حین خرید ورق سیاه یا گالوانیزه تصمیم مناسب‌تری بگیرید. پس تا انتها با ما همراه باشید.
ورق سیاه چیست؟
ورق سیاه نوعی محصول فولادی است که نتیجه‌ی فرآیند نورد گرم است. این ورق در دمای بالای 1200 درجه سانتی‌گراد تولید می‌شود. به دلیل اینکه به‌منظور تولید ورق سیاه اسلب را در دمای بسیار بالا ذوب می‌کنند، رنگ آن مات می‌شود و به همین دلیل ورق سیاه را به این نام می‌خوانند. این ورق حین خنک شدن پوسته‌پوسته شده و باید قبل از رنگ‌آمیزی پوسته‌های آن جدا شود. در عین حال قیمت ورق سیاه به دلیل پردازش کمتر، نسبت به ورق گالوانیزه بسیار پایین‌تر است.
ویژگی‌های ورق سیاه
برخی از ویژگی‌های مهم ورق سیاه را در ادامه می‌خوانید:
- ورق سیاه در دو شکل رول و شیت عرضه می‌شود که معمولاً ضخامتی بین یک و نیم تا دویست میلی‌متر دارند؛ اما معمولاً تولید ورق سیاه باضخامت 2 میلی‌متر به بالا، رایج‌تر است.
- این ورق‌ها در عرض‌های 1000، 1250، 1500 و 2000 میلی‌متر ساخته می‌شوند.
- این ورق‌ها خاصیت جوش‌پذیری بالایی دارند و جوشکاری با آن‌ها آسان است.
تمام محصولات فولادی دارای 2 عنصر اساسی هستند: کربن و آهن که ممکن است به دلیل فرایندهای مختلف ساخت، تفاوت‌هایی در ترکیب آلیاژي آن‌ها وجود داشته باشد. هرچقدر میزان کربن بالاتر برود، ورق سیاه خمش پذیری کمتری دارد ولی سختی آن نیز بیشتر است.
استانداردهای ST 33 تا ST 52 به‌منظور ساخت ورق سیاه به کار می‌روند که در اصل میزان کربن موجود در ساختار ورق سیاه را نشان می‌دهد. در ST 33 کربن به کمترین میزان و در ST 52 بیشترین میزان کربن استفاده شده است.
از ST 33 برای کاربردهای معمولی مانند ساختمان‌سازی و سدسازی و از ST 52 برای کاربردهای صنعتی مانند سدسازی و پروژه‌های پتروشیمی استفاده می‌شود.
ورق گالوانیزه چیست؟
گالوانیزه کردن فرآیند پوشاندن آهن یا فولاد با یک لایه‌نازک روی است. این کار با عبور فولاد از داخل فلز روی ذوب‌شده و در دمای حدود 460 درجه سانتی‌گراد اتفاق می‌افتد.
ورق گالوانیزه با روی اندود کردن ورق سیاه به وجود می‌آید. گالوانیزه کردن ورق‌های فولادی برای جلوگیری از زنگ‌زدگی و همچنین ایجاد سطح سخت‌تر انجام می‌شود. از فولاد گالوانیزه اغلب در کاربردهایی استفاده می‌شود که به قابلیت خم‌کاری بالا نیاز دارد، مانند سطل‌ها یا وان‌ها.
ویژگی‌های ورق گالوانیزه
برخی از ویژگی‌های مهم ورق گالوانیزه را در ادامه می‌خوانید:
- ورق گالوانیزه در برابر انواع شرایط آب و هوایی مقاوم است. مقاومت ورق گالوانیزه باعث محبوبیت این ورق در مناطق دارای آب و هوای مرطوب شده است.
- جوشکاری یا کار با آن به روش‌های دیگر دشوار است؛ به عبارت دیگر جوش‌پذیری پایینی دارد.
- گالوانیزه کردن باعث می‌شود سطوح صیقلی و زیباتری داشته باشیم که این موضوع باعث گسترده شدن کاربردهای ورق گالوانیزه شده است.
ورق گالوانیزه در مقابل رطوبت نیز بسیار بادوام است؛ اما در صورتی که لایه روی آن دچار خراش عمیق شود یا به هر نحوی آسیب ببیند، از محل آسیب‌دیدگی به‌تدریج فولاد زیرین اکسید می‌شود. با توجه به همین ویژگی‌ها، روی‌هم رفته ورق گالوانیزه برای استفاده طولانی‌مدت بی‌نهایت مقرون به‌صرفه است.
مهمترین تفاوتهای ورق سیاه و ورق گالوانیزه
تفاوتهای ساختاری و ظاهری ورق سیاه و ورق گالوانیزه، عامل اصلی تفاوت در کاربرد آن‌ها است. در ادامه، با این تفاوت‌ها آشنا خواهید شد:
جوش‌پذیری: جوشکاری با کدام‌یک راحت‌تر است؟
ورق سیاه به دلیل نداشتن لایه روی جوش‌پذیری بالاتری دارد و کار جوشکاری روی آن با سهولت بیشتری انجام می‌شود.
جوشکاری با ورق گالوانیزه با چالش‌هایی همراه است. حین جوشکاری لایه‌ی روی ذوب می‌شود و استنشاق آن ممکن است با نشانه‌هایی از آنفولانزا همراه باشد. در کل ورق گالوانیزه جوش‌پذیری پایینی دارد.
مقاومت در برابر زنگ‌زدگی
دمای پایانی در فرآیند نورد گرم 800 الی 900 درجه سانتی‌گراد است و ورق سیاه به‌طور کلی در هوای آزاد خنک می‌شود، بنابراین به دلیل دمای بالا، سطح فولاد حاصل از فرآیند نورد گرم یک لایه ورق اکسیداسیون تولید می‌کند، بنابراین دارای مقاومت خاصی در برابر زنگ‌زدگی است و به همین دلیل می‌توان این فلز را در هوای آزاد انبار کرد.
ورق گالوانیزه مقاومت بسیار بالایی در برابر زنگ‌زدگی دارد. استحکام روی، ورق گالوانیزه را به سطح پوششی بسیار خوبی تبدیل می‌کند. بعلاوه، روی تقریباً یک‌دهم الی یک‌چهلم کند تر از فلزات دیگر زنگ می‌زند که همین موضوع باعث می‌شود سرعت زنگ زدن یک لایه‌نازک روی معادل یک قطعه فولادی ضخیم باشد.
مقایسه استحکام ورق سیاه و ورق گالوانیزه + نمودار
یکی از ویژگی‌های ورق سیاه استحکام کششی بالای آن است. استحکام کششی ورق سیاه 47 کیلوگرم بر میلی‌متر مربع و استحکام خمشی 31 کیلوگرم بر میلی‌متر مربع است. این ویژگی ورق سیاه آن را در برابر نیروهای قوی قابل‌اعتماد می‌کند.
ورق گالوانیزه دارای استحکام خمشی استاندارد 48 تا 56 کیلوگرم بر میلی‌متر مربع است و استحکام کششی استاندارد 52 تا 61 کیلوگرم بر میلی‌متر مربع است.
همان‌طور که در نمودار نیز مشخص است ورق گالوانیزه استحکام خمشی و کششی بیشتری نسبت به ورق سیاه دارد. پس به‌صورت کلی ورق گالوانیزه در مقایسه با ورق سیاه سخت‌تر است.
ورق سیاه و گالوانیزه «وزن» متفاوتی هم دارند!
وزن ورق سیاه حدوداً بین 12 تا 36 کیلوگرم بر مترمربع است. وزن ورق گالوانیزه بر اساس ضخامت آن حدود 3 تا 34 کیلوگرم بر مترمربع است.
وزن ورق گالوانیزه نسبت به ورق سیاه نسبتاً کمتر است چون لایه روی وزن حجمی کمتری نسبت به آهن دارد. وزن یک ورق سیاه با طول 2 متر و عرض 1 متر و باضخامت 2 میلی‌متر 32 کیلوگرم هست اما وزن ورق گالوانیزه با همین مشخصات حدود 31.50 کیلوگرم است.
مقایسه‌ی قیمت: ورق سیاه ارزان‌تر است یا ورق گالوانیزه؟
قیمت ورق سیاه نسبت به ورق گالوانیزه پایین‌تر است زیرا کار کمتری روی آن انجام‌شده. در خرداد 1400 قیمت ورق سیاه در سایت آهنگر حدود 20 هزار تومان برای هر کیلوگرم است و قیمت ورق گالوانیزه در همین تاریخ حدود 25 هزار تومان برای هر کیلوگرم است. ورق گالوانیزه نسبت به ورق سیاه قیمت بالاتری دارد چون پردازش بیشتری روی آن انجام‌شده است.
در این مقاله ویژگی‌های ورق سیاه و ورق گالوانیزه را به‌صورت کلی شرح دادیم و سعی کردیم مزایا و معایب ورق سیاه و ورق گالوانیزه را مرور کنیم. به ویژگی‌های ورق سیاه مانند هزینه و وزن پایین و جوش‌پذیری بهتر ورق سیاه در مقابل ویژگی‌های ورق گالوانیزه مانند کاربرد وسیع، استحکام و دوام بالای آن اشاره کردیم تا تفاوت ورق سیاه و ورق گالوانیزه را بهتر متوجه شوید. اگر در این مورد سؤالات بیشتری دارید حتماً در بخش پاسخ و پاسخ همین صفحه مطرح کنید. به‌صورت کلی قیمت آهن یکی از عوامل مهم در تعیین زمان مناسب خرید آن است اما اگر به خرید ورق سیاه علاقه‌مند هستید حتماً قبل از خرید راهنمای خرید ورق سیاه را مطالعه کنید تا خرید مطمئن‌تری داشته باشید.