به نظر شما هر تیرآهن چند کیلو است؟ انتخاب تیرآهن با سایز و وزن مناسب یکی از چالش‌های بزرگ مهندسین سازه است؛ چرا که سایز تیرآهن بر وزن و کاربرد آن تأثیر زیادی دارد. همانند میلگرد، وزن تیرآهن هم به عوامل مختلفی بستگی دارد که با مطالعه راهنمای خرید تیرآهن، می‌توان به اطلاعات موردنیاز در این زمینه دست یافت. تیرآهن بر اساس استانداردهای مختلفی ساخته می‌شود و وزن تیرآهن ساخته شده توسط کارخانه‌های مختلف، با یکدیگر متفاوت است. دانستن نحوه محاسبه وزن تیرآهن، به شما کمک می‌کند تا صحت ادعای سازنده یا فروشنده در مورد استاندارد بودن آن را بررسی کنید. همچنین از آنجایی که قیمت تیرآهن معمولاً بر اساس قیمت آهن و کیلویی اعلام می‌شود، می‌توانید با دانستن روش‌های محاسبه وزن تیرآهن، خودتان وزن یک شاخه از آن را محاسبه کنید. متداول‌ترین روش‌های محاسبه وزن یک شاخه تیرآهن را در زیر می‌خوانید:
در ادامه با انواع روش محاسبه وزن تیرآهن آشنا شوید:
1.با جدول وزنی سازنده، وزن تیرآهن را محاسبه کنید
همان‌طور که می‌دانید، تیرآهن بر اساس استاندارد ساخت، به 4 دسته IPE یا ساده، INP، IPB یا هاش و CNP یا لانه زنبوری تقسیم می‌شود. هر کدام از این استانداردهای ساخت، نشان دهنده شکل ظاهری تیرآهن هستند. در کشور ما تولیدات تیرآهن محدود به نوع IPE سایز 30 سانتی‌متر و نوع هاش سبک است. تیرآهنهای IPE در سایزهای بزرگ‌تر، تیرآهن IPB و تیرآهن هاش سنگین، از خارج از کشور وارد می‌شوند.
تیرآهن لانه زنبوری نیز از طریق برشکاری روی تیرآهن ساده و هاش به وجود می‌آید. تولیدکنندگان تیرآهن معمولاً جدول وزنی محصولات خود را به ازای هر متر یا هر شاخه به خریدار ارائه می‌کنند. اوزان درج شده در این جداول، به استاندارد مورد استفاده بستگی دارد.
2.با استفاده از جدول اشتال وزن تیرآهن را بیابید
جدول اشتال یک مرجع استاندارد برای کلیه مقاطع فولادی است. در این جدول برای هر مقطع فولادی به تفکیک سایز و نوع، مواردی مثل ضخامت، سطح مقطع و وزن به ازای هر متر، درج شده است. در این مرجع، جدول محاسبه تیرآهن معمولی، INP، هاش و لانه زنبوری نیز به ازای هر متر مربع و به تفکیک سایز قرار دارد. از آنجایی که تیرآهن معمولاً در شاخه‌های 12 متری تولید می‌شود، با ضرب وزن هر متر در عدد 12 می‌توانید به وزن استاندارد یک شاخه دست پیدا کنید.
کلیه اوزان درج شده در این جدول به کیلوگرم است و عدد نهایی به دست آمده از فرمول بالا هم به کیلوگرم خواهد بود.
استفاده از جدول اشتال برای محاسبه وزن تیرآهن، یک عدد استاندارد به شما می‌دهد که می‌توانید آن را با وزن یک شاخه از بار تیرآهنی که خریداری کرده‌اید، مقایسه کنید.
وزن تیرآهن خریداری شده ممکن است با عدد به دست آمده از فرمول متفاوت باشد که یکی از دلایل آن، استفاده از استانداردی خاص است؛ اما هرچه این دو عدد به یکدیگر نزدیک‌تر باشند، تیرآهن خریداری شده شما مرغوب‌تر است. برای محاسبه وزن تیرآهن دوبل، باید عدد به دست آمده از جدول اشتال را در عدد 24 ضرب کنید.
3.با استفاده از چگالی آهن هم می‌توانید وزن تیرآهن را محاسبه کنید
در این روش برای محاسبه وزن یک شاخه تیرآهن به خط کش و کولیس نیاز دارید؛ چرا که باید ضخامت بال و جان تیرآهن و همچنین طول هر کدام را به دست بیاورید. با استفاده از جدول اشتال نیز می‌توان این اعداد را به دست آورد؛ اما وزن به دست آمده وزن استاندارد خواهد بود، نه وزن واقعی یک شاخه تیرآهن. فرمول به کار رفته در این روش را در زیر می‌بینید:
1000/[چگالی*طول*[(ضخامت جان*طول جان)+(ضخامت بال*عرض بال)]*2]= وزن یک شاخه تیرآهن
لازم به ذکر است که این روش تنها برای محاسبه وزن تیرآهنهای ساده و هاش کاربرد دارد. در فرمول محاسبه تیرآهن باید طول تیرآهن را به متر و سایر اعداد را به میلی‌متر وارد کنید و چگالی هم عدد ثابت 7.58 است. با استفاده از فرمول محاسبه وزن تیرآهن، وزن یک شاخه تیرآهن در واحد کیلوگرم به دست می‌آید.
نکته دیگری که در کنار محاسبه وزن تیرآهن هنگام تحویل گرفتن آن باید در نظر داشته باشید، وزن بندیل است. وزن بندیل هر کارخانه با دیگری متفاوت است که هنگام خرید می‌توانید آن را بپرسید. زمانی که وزن هر شاخه از تیرآهن را به دست آورید، می‌توانید با تقسیم وزن بندیل بر وزن یک شاخه، به تعداد شاخه‌های موجود در یک بندیل پی ببرید. با این روش می‌توانید بفهمید که خرید از کدام کارخانه برای شما مقرون به صرفه‌تر است.